فاطمه رفیعی - دانشجوی دکتری جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
هاشم حبشی - دانشیار، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
رامین رحمانی - دانشیار، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
خسرو ثاقب طالبی - دانشیار، بخش تحقیقات جنگل، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چگونگی اثرات تغییر دما بر تنفس خاک از ناشناخته هایی است که موجب عدم قطعیت در پیش بینی وضعیت آینده چرخه جهانی کربن می شود. حساسیت دمایی تنفس خاک (Q۱۰) مولفه ای کلیدی به منظور تخمین بازخورد تنفس خاک به گرمایش جهانی است. هدف از پژوهش پیش رو، بررسی حساسیت دمایی تنفس کل خاک براساس تغییرات سالانه دما و محتوای رطوبتی خاک در یک توده راش- ممرز بود. به منظور انجام این پژوهش، ابتدا ۱۲ قطعه نمونه به ابعاد ۳ × ۳ متر (شش قطعه نمونه در زیر تاج پوشش و شش قطعه نمونه در روشنه) مشخص شد. سپس نمونه برداری در سه نقطه تصادفی از هر قطعه نمونه انجام شد. تنفس ماهانه خاک با استفاده از چمبر دینامیکی بسته در نقاط تعیین شده طی یک سال اندازه گیری شد. نتایج این پژوهش بیانگر همبستگی معنی دار بین حساسیت دمایی تنفس خاک و متغیرهای محیطی شامل دمای خاک، محتوای رطوبتی خاک و دمای هوا در سطوح اطمینان ۹۵ و ۹۹ درصد بود. همچنین، حساسیت دمایی تنفس خاک در قطعه نمونه های زیر تاج پوشش بیشتر از روشنه بود. در حالی که کمترین نرخ تنفس خاک در فصل زمستان مشاهده شد (۰/۹۴ میکرومول بر متر مربع در ثانیه)، بیشترین حساسیت دمایی تنفس خاک نیز به همین فصل و قطعه نمونه زیر تاج پوشش (۴/۲۳) اختصاص یافت. بر این اساس، افزایش جزئی در دمای خاک به ویژه در فصل زمستان منجر به تغییر چشمگیری در نرخ تنفس کل خاک و به هم خوردن تعادل چرخه کربن در توده های جنگلی این منطقه خواهد شد.

تغییر اقلیم, حساسیت دمایی تنفس خاک, دما و محتوای رطوبتی خاک, گرمایش جهانی