شاهین گرکانی دشته - دانش آموخته دکتری باستان شناسی دوره اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده                                                                                هرات در ناحیه شرقی ایران بزرگ و شمال غرب افغانستان امروزی، یکی از شهرهای عمده ایالت خراسان به حساب می آمده است. با آغاز ایلغار مغول، شهر هرات همچون بسیاری از شهرهای آباد خراسان، تخریب و نابود شده است. با این حال، عمر این دوره رکود بسیار کوتاه بوده و تنها بعد از پانزده سال، روند بازسازی و توسعه شهر آغاز شده است. مطالعه روند توسعه هرات که تقریبا از اوایل قرن هفتم تا اوایل قرن دهم ه.ق در جریان بوده، می تواند به تبیین روندهای توسعه شهری در ایران دوره ایلخانی و تیموری کمک کند. همچنین، نتایج حاصل از این بررسی می تواند در شناخت هرچه بهتر الگوهای ساخت و توسعه شهرها در دوره های پس از تیموری موثر باشد. هدف اصلی این مقاله، بررسی دقیق روند گسترش و توسعه هرات در طول تسلط خاندان آل کرت و دوره تیموری است. سوال اصلی که این پژوهش در پی پاسخ به آن بوده، این است که تحولات و روند توسعه شهر هرات در طول حکومت خاندان آل کرت و تیموریان چگونه بوده و خاستگاه دولت های فوق چه تاثیری بر این تحولات داشته است؟ این پژوهش به روش تحلیل تاریخی انجام شده و نتایج آن نشان می دهد که توسعه حومه شهر هرات که از زمان آل کرت، در ناحیه شمالی شهر آغاز شده، در دوره تیموریان نیز با همان جدیت دنبال شده است. این روند سبب شده تا شهر هرات فارغ از تعیین حدود و حریمی شناخته شده، بر اساس توسعه منابع تامین آب و به وسیله احداث باغات وسیع، به سمت حومه شمالی شهر گسترش یابد.

واژه های کلیدی: هرات, خراسان, تیموریان, آل کرت, ایلخانان