الهه عمویی خوزانی
علی شعبانی
حامد کلنگی میاندره

هدف تحقیق حاضر بررسی تنوع ژنتیکی سگ ماهی جویباری Paraschistura nielseni رودخانه های شاپور (فارس)، دالکی و مند (بوشهر) با استفاده از نشانگر ریزماهواره (IC۲۳۰، IC۲۲۸، IC۶۵۴، Bbar۴ و Bbar۷) بود. تعداد ۹۰ قطعه ماهی (۳۰ عدد از هر رودخانه) نمونه برداری شد. از پنج جایگاه ژنی در مجموع تعداد ۱۲۴ الل برای هر سه رودخانه به دست آمد. متوسط الل مشاهده شده (Na) در رودخانه-های شاپور، دالکی و مند به ترتیب ۴/۸، ۴/۸ و ۸ به دست آمد. نتایج حاصل از بررسی تنوع ژنتیکی نشان داد که میزان متوسط Ho ۴۲۶/۰ بود که مقدار متوسط آن در رودخانه های شاپور، دالکی و مند به ترتیب ۴۶۱/۰، ۴۵۲/۰ و ۳۶۵/۰ به دست آمد. متوسط هتروزیگوسیتی Ho و He برای تمامی مناطق به ترتیب ۴۲۶/۰ و ۸۱۷/۰ محاسبه گردید. بیشترین و کمترین میزان Ho به ترتیب برای جایگاه های IC۶۵۴ (۷۳۹/۰) دالکی و IC۲۲۸ (۱۷۴/۰) مند مشاهده شد. بررسی انحراف از تعادل هاردی- واینبرگ در رودخانه های شاپور در سه جایگاه IC۲۳۰، IC۶۵۴ و Bbar۷، دالکی جایگاه IC۲۳۰ و مند جایگاه IC۶۵۴ تعادل برقرار بوده و در سایر جایگاه ها انحراف معنی داری مشاهده شد. شاخص Fst تنوع ژنتیکی درون جمعیتی بالا (۹۸%) و میزان تمایز بین جمعیتی پایینی (۲%) را نشان داد. دندروگرام UPGMA بر اساس فاصله ژنتیکی ترسیم شده و جمعیت های رودخانه های شاپور و دالکی از هم جدا نشده اما احتمالا جمعیت رودخانه مند از جمعیت های دو رودخانه دیگر جدا شده است.

Paraschistur anielseni, Genetic diversity, Microsatellite, polymorphism, تنوع ژنتیکی, ریزماهواره, چند شکلی, سگ ماهی جویباری