ملیحه عرفانی - استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
افشین دانه کار - استاد، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
عبدالرسول سلمان ماهینی - دانشیار، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
وحید اعتماد - دانشیار، گروه جنگل داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

اثر آشفتگی های انسانی از قبیل چرای دام، بهره برداری از جنگل و استفاده افراد محلی و ویژگی های مکانی (شیب، جهت، ارتفاع و خاک) بر تجدید حیات گونه های درختی و در نتیجه سلامت جنگل اجتناب ناپذیر است. در این پژوهش، اثر آشفتگی ها و ویژگی های مکانی بر تجدید حیات گونه های درختی در جنگل خیرود نوشهر بررسی شد. برخی از نمایه های نهال، خال و درخت در ۱۰۰ قطعه نمونه ۱۰ متر مربعی اندازه گیری شد و به همراه نمایه هایی از مجموعه هایی معروف به "سازه" شامل سازه آشفتگی و سازه ویژگی های محیطی در قالب معادلات ساختاری- حداقل مربعات جزئی (SEM-PLS) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در نتیجه این بررسی مشخص شد که نقش سازه آشفتگی بر سازه نهال در سطح اطمینان ۹۹ درصد معنی دار بود. همچنین، سازه نهال بر سازه خال، سازه خال بر سازه درخت و سازه درخت بر سازه نهال در سطح اطمینان ۹۹ درصد اثرگذار بود. تاثیر تعدیل گری سازه ویژگی های مکانی بر مسیر آشفتگی به نهال (در سطح اطمینان ۹۹ درصد) و مسیر آشفتگی به خال (در سطح اطمینان ۹۵ درصد) معنی دار بود. بنابراین، آشفتگی ها و ویژگی های مکانی منطقه مورد مطالعه، بیشترین تاثیر را به ترتیب بر نهال و سپس خال گذاشته و از این مسیرها به طور غیرمستقیم بر سازه درخت اثرگذار بودند.

خال, سازه آشفتگی, سازه ویژگی های محیطی, سلامت جنگل, نهال