مسعود اسماعیلی شریف - دانشجوی دکتری، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سیدمحمد حسینی نصر - دانشیار، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
عباس قمری زارع - دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
مجید طالبی - دانشیار، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان

بارانک ایرانی (Sorbus persica Hedl.) یکی از گونه های ارزشمند درختچه ای جنگل های استان اصفهان (زاگرس مرکزی) است. پس از سپری شدن سرمای زمستان، سبزشدن بذرهای این درختچه در شرایط طبیعی آغاز می شود. عامل های متعددی ازجمله مشکلات مربوط به جوانه زنی بذر و استقرار نهال، زادآوری گونه های مختلف را در عرصه های جنگلی تحت تاثیر قرار می دهد. در پژوهش پیش رو جوانه زنی بذر بارانک ایرانی برمبنای طرح کامل تصادفی شامل تیمارهای: چینه سرمایی، چینه گرمایی و سپس چینه سرمایی، جیبرلین، جیبرلین و سپس چینه سرمایی، بذر بدون پوسته و شاهد بررسی شد. بیشترین درصد جوانه زنی (۹۷/۵%) درتیمار چینه گرمایی (۲۵ درجه سانتی گراد) به مدت دو هفته و سپس چینه سرمایی (یک تا چهار درجه سانتی گراد) به مدت چهار ماه به دست آمد.موفق ترین تیمار شکستن خواب بذر، از نوع چینه سرمایی بود. بنابراین به نظر می رسد خواب بذر بارانک ایرانی از نوع خواب فیزیولوژیک باشد. با توجه به اینکه پیش تیمار پس رسی بعد از ۱۲۰ روز در دمای یک تا چهار درجه سانتی گراد موجب برطرف شدن کامل خواب بذر شد، خواب فیزیولوژیکی بذر در گونه مورد مطالعه عمیق است. محتوای اولیه رطوبتی بذر ۱۷/۳% بود. کاهش رطوبت بذر تا ۷% تاثیر معنی داری بر زنده مانی بذرها نداشت و قابلیت حیات بذر بعد از نگهداری بذرها به مدت ۶۰۰ روز در دمای منفی ۲۰ درجه سانتی گراد حفظ شد، بنابراین بذر بارانک دارای رفتار بذرهای ارتدکس Orthodox است. درمجموع، استفاده از تیمارهای مناسب نشان داد که بذرهای این گونه از قوه نامیه زیادی برخوردار است.

اصفهان, بذر ارتدکس, تترازولیم, جنگل, جوانه زنی, خواب فیزیولوژیک