معصومه خان حسنی - مربی پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه
خسرو ثاقب طالبی - دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
رضا اخوان - دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
ژیرار واردانیان - استاد، دانشگاه دولتی ارمنستان

هدفاین مطالعه شناسایی روابط موجود بین سه گونه برودار (Quercus brantii Lindl.)، مازودار (Q. infectoria Oliv.) ووی ول (Q. libani Oliv.) با عامل­ های محیطی در جنگل های زاگرس شمالی است.ابتدا مهمترین رویشگاه های گونه های موردنظر شناسایی شد و پراکنش عمودی آنها با تعیین حداقل و حداکثر دامنه ارتفاعی گسترش گونه ها مشخص شد. با توجه به جهت جغرافیایی و فرم زمین، در هر رویشگاه قطعات ­نمونه ۵۰۰ مترمربعی (در مجموع ۵۴ قطعه­ نمونه) گزینش شد و در داخل هر یک از قطعات نمونه مشخصه های ارتفاع از سطح دریا، فرم زمین، جهت جغرافیایی، درصد شیب و تیپ جنگلی یادداشت شد. حداقل یک نیم رخ خاک برای انجام مطالعات خاک در مرکز هر قطعه نمونه حفر و تشریح شد. تجزیه وتحلیل داده ها به روش های تجزیه و تحلیل اکتشافی، تجزیه واریانس، آنالیز تطبیقی متعارفی و آمار توصیفی انجام شد.نتایج نشان داد که وی­ول با خاک های سنگین و نیمه سنگین اسیدی با هدایت الکتریکی کم و آهک بسیار کم سازگار است و دامنه ارتفاعی و جهت شیب محدودتری دارد. خاک هایی سنگین با اسیدیته بیشتر از خنثی به سوی قلیایی که دارای آهک زیادی هستند، با سرشت گونه برودار سازگاری بهتری نشان می دهند. این گونه دارای بیشترین دامنه تغییرات ارتفاعی است و در تمام جهت ­های جغرافیایی نیز حضور دارد. در مورد پراکنش گونه مازودار به نظر می رسد که اسیدیته خاک محدودیتی ایجاد نکرده است و این گونه با خاک های سبک و دامنه های پرشیب شمالی سازگاری بیشتری دارد.

ارتفاع از سطح دریا, بلوط, جهت جغرافیایی, درصد شیب, ویژگیهای خاک