فتحعلی نوری - مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه
یحیی خداکرمی - کارشناس پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه
علیرضا مدیررحمتی - دانشیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

در این مطالعه ۱۰  کلن صنوبر از گونه های تاج بسته Populus nigra که در گذشته طی یک مرحله هشت ساله ازنظر مشخصات رویشی و میزان چوب تولیدی مورد ارزیابی قرار گرفته بودند، پس از قطع درختان و رشد جست های جدید، مجددا در دوره بعدی بهره برداری در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و با فاصله کشت سه در سه متر در ایستگاه تحقیقاتی مهرگان کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفتند. در سال اول، تمام جست های ضعیف و نامناسب حذف و فقط بهترین آنها نگهداری شد. در پایان هر فصل رویش صفات قطر برابر سینه و ارتفاع درختان یادداشت شد، سپس میزان رویش جاری ارتفاع، رویش جاری قطر برابر سینه، میزان حجم چوب تولیدی در هکتار و متوسط حجم چوب تولیدی در هکتار محاسبه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که اگرچه رفتار رویشی کلن های صنوبر نسبت به دوره اول بهره برداری متفاوت است، اما در کل روندی افزایشی داشت و میزان ارتفاع، رویش جاری ارتفاعی، قطر برابر سینه، رویش جاری قطر برابر سینه و میزان حجم چوب تولیدی در هکتار بیشتر از دوره اول بهره برداری بود. درمجموع، بین کلن های تاج بسته، کلن های P. nigra ۶۲/۱۵۴، P. nigra ۵۶/۷۵، P.nigra mehregan، P.nigra ۵۶/۳۲ و P. nigra ۵۶/۵۲ دارای برتری بودند که برای کشت انبوه در استان معرفی می شوند.

بهره برداری, تولید چوب, صنوبر, کرمانشاه