علی اصغر هادوی نیا - دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

مهم­ترین پرسشی که در این مقاله به آن پرداخته می شود این است که چگونه می توان ارتباط بین دولت و نهاد قرض­الحسنه را ترسیم نمود. به عبارت دیگر با چه معیاری می­توان میزان دخالت دولت در نهاد قرض­الحسنه را تعیین کرد. از یک سوی می­توان گفت مهم­ترین هدف از تشکیل دولت از دیدگاه اسلام، اجرای عدالت در گستره­های مختلف آن اعم از گستره اقتصادی است. از سوی دیگر در مقاله به اثبات می­رسد که قرض­الحسنه نقش بسزایی در عدالت اقتصادی بویژه عدالت توزیع درآمدها دارد. اما این اصل اساسی نیز آشکار است، مطابق آسیب شناسی نهاد قرض­الحسنه، دخالت دولت در این نهاد ممکن است اثر منفی بر انگیزه­های فردی داشته باشد. این انگیزه­های فردی ارکان نهاد قرض­الحسنه می­باشند. البته دخالت دولت از جهت معرفی برنامه­ریزی های کلان و دراز مدت می­تواند، آثار مثبتی برای این نهاد به ارمغان آورد. فرضیه این است که هر قدر آثار نهاد قرض­الحسنه در ایجاد عدالت توزیع درآمدها بیشتر باشد، نقش دولت کمتر است و هر قدر آین آثار کمتر شود، دخالت دولت بیشتر است. نوآوری مقاله به نوع نگاه آن به این مسئله و نیز فرضیه مزبور است.

دولت, قرض الحسنه, ساختار انگیزشی, عدالت اقتصادی, نیاز