سمانه سلیمی - استادیار گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

سالانه تعداد زیادی فرزند دارای معلولیت در جهان متولد میشوند. معلولیت کودکان هزینه های اقتصادی کوتاه مدت و بلندمدتی را به خانواده ها تحمیل میکند و موقعیت شغلی مادران را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد. یکی از مهم ترین چالش های مادران با تولد فرزند دارای معلولیت تصمیم گیری برای ادامه اشتغال یا ماندن در خانه برای مراقبت از فرزند است. پژوهش ها نشان میدهند بسیاری از مادران با تولد فرزند دارای معلولیت برای ترک کار اقدام میکنند بااینحال تصمیم گیری برای ترک شغل یا ماندن در شغل چالش بزرگی محسوب میشود و میتواند فشار زیادی به مادران وارد کند. افرادی که به توانایی خود برای تصمیم گیری اعتماد بیشتری دارند و به عبارت بهتر از خودکارآمدی تصمیم گیری شغلی بیشتری برخوردار هستند در مواجهه با تصمیم گیری های پرچالش، دشواری کمتری خواهند داشت. نظریه های مختلف شغلی از طریق بکارگیری فرایندهای مختلف به دنبال کمک به افراد برای تصمیم گیری هستند. این نظریه ها در قالب سه پارادایم راهنمایی، آموزش و طرح ریزی زندگی به افراد برای انتخاب کمک میکنند. در نظریه های مربوط به پارادایم راهنمایی به افرادکمک میشود با خودشناسی از طریق آزمون به تصمیم گیری دست یابند. در پارادایم آموزش به مدیریت گذارها برای تصمیم گیری توجه میشود و نهایتا در نظریه های متعلق به پارادایم طرح ریزی زندگی. داستان زندگی و درون مایه آن مورد توجه است. اگرچه هر یک از پارادایم ها میتوانند به مراجعان کمک کنند اما بنظر میرسد پارادایم طرح ریزی زندگی با توجه به بررسی موضوعات عمیق تر میتوانند اثرات ماندگارتری را موجب شوند.

مادران شاغل، فرزند دارای معلولیت، روایت درمانی شغلی، خودکارآمدی تصمیم گیری