هدایت عباسی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه مهرالبرز، تهران، ایران
سعید بشیری - استادیار گروه مهندسی HSE، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه مهرالبرز، تهران، ایران

ایران کشوری بلاخیز و یکی از مستعدترین کشورهای جهان برای وقوع حوادث و بلایاست. بلایا میتوانند تهدیدی برای زیرساخت های اجتماعی باشند و نیازهای فوری به مراقبت های بهداشتی را ایجاد کنند. مراکز بهداشتی درمانی یکی از زیرساخت های مهم در زمان بلایا است که تداوم ارائه خدمات آن در ارتقای تاب آوری جامعه نقش بسزایی دارد. لذا در این مطالعه سعی گردید با تبین ابعاد و مولفه ها، مدلی برای ارزیابی تاب آوری مراکز بهداشتی درمانی ارائه گردد. در این مطالعه با استفاده از روش کتابخانه ای، تعداد ۳۱ شاخص و ۲۵ مولفه موثر بر تاب آوری مراکز بهداشتی در چهار بعد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و نهادی استخراج و درقالب چک لیست ۵ سطحی لیکرت جهت تعیین روایی و پایایی آن، در اختیار ۳۲ نفر از اعضای پانل خبرگان که بصورت هدفمند دردسترس انتخاب شده بودند قرارگرفت. نتایج با استفاده از نرم افزار SmartPLS و به روش مدلیابی معادلات ساختاری مرتبه اول و دوم مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت که منجر به حذف یک شاخص با بارعاملی کمتر از ۰/۴ از مدل ارائه شده گردید. ضرایب پایایی آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (CR) به ترتیب، ۰/۹۶۵ و ۰/۹۶۹ و ضریب روایی همگرا ۰/۵۱۴ (AVE ) بود که نشان داد، مدل از برازش خوبی برخوردار است. مهمترین عوامل موثر بر تاب آوری مراکز بهداشتی درمانی از نظر خبرگان، بعد نهادی – مدیریتی با بارعاملی ۹۲۱ درصد اثرگذاری بیشتری در تاب آوری مراکز بهداشتی درمانی در برابر حوادث و بلایا دارد. بعد از آن، بعد اجتماعی – فرهنگی با بارعاملی ۸۳۵ درصد در رتبه دوم و بعد اقتصادی با بارعاملی ۸۱۰ درصد در رتبه سوم و رتبه چهارم نیز با بارعاملی ۸۰۳ درصد متعلق به بعد کالبدی میباشد. لذا تحقیق حاضر میتواند الگویی مناسب برای ارزیابی وضعیت تاب آوری مراکز بهداشتی درمانی در برابر حوادث و بلایا باشد.

تابآوری، مراکز بهداشتی درمانی، حوادث و بلایا