امیر محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد، واحد گرمسار
محسن کلاگری - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
علیرضا لادن مقدم - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار
رسول میرآخوری - کارشناس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان، سمنان

گونه پده (Populus euphratica Oliv.) از درختان بومی ایران با گسترش وسیع اکولوژیکی می­باشد. از خصوصیات مهم این گونه تحمل آن نسبت به دامنه زیاد دما و شوری خاک است. این گونه به دلیل مقاومت به شرایط اقلیمی گرم و خشک و شوری خاک از قابلیت­های بسیار بالایی برای توسعه جنگل­کاری و فضای سبز در مناطق بیابانی برخوردار است. این بررسی با هدف ارزیابی ویژگیهای رویشی، مورفولوژیک و فیزیولوژیک پروونانس­های مختلف پده به منظور معرفی مناسب­ترین آنها برای کشت در اراضی شور و بیابانی انجام شد. تعداد ۱۶ پروونانس پده با مبداهای مختلف جغرافیایی که در ایستگاه بیابان گرمسار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۰ کاشته شده بودند، انتخاب شد. نمونه برداری از برگ تیمارهای مختلف برای اندازه­گیری کلروفیلa و b، کاروتنوئیدها، قند، پرولین و پروتئین کل انجام گردید. همچنین ویژگیهای رویشی شامل قطر یقه، ارتفاع نهال، سطح ویژه برگ و ماده خشک برگ نیز اندازه گیری گردید. آنالیز واریانس ویژگی فیزیولوژیک برگ اختلاف معنی داری را برای مشخصه های پرولین، کلروفیلa، کلروفیلb، کاروتنوئید، قند و پروتئین کل میان پروونانس­های مختلف نشان داد. مقایسه میانگین­ها نشان داد که اغلب پروونانس­ها به لحاظ میزان پرولین در گروه اول قرار داشتند. نتایج گروه بندی ویژگی رویشی نشان داد که پروونانس­های گلستان، خجیر، کرمان، زابل، کاشان و دزفول از رشد قطری (۹۵/۱-۱۵/۱ سانتی­متر) و ارتفاعی (۵۱/۱-۱۵/۱ متر) مناسبی برخوردار بوده و به لحاظ آماری همگی در یک گروه قرار گرفتند. همچنین شوری خاک روی رشد ارتفاع اثر منفی داشت. در نهایت پروونانس های معرفی شده برای توسعه جنگل کاری و فضای سبز منطقه، مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

دما, شوری, پرولین, کلروفیل, قند, پروتئین کل