رضا عرفانزاده - استادیار، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس
سیدحمزه حسینی کهنوج - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتع داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس

تحقیق حاضر با هدف مقایسه خصوصیات بانک بذر خاک (تراکم، تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی و تنوع گونه­ای) قسمتهای مرکزی رویشگاه جنگلی و محدوده مرزی آن (مرز بین جنگل و مرتع) به عنوان دو رویشگاه با تراکم تاج پوشش درختی متفاوت انجام شد. در هر رویشگاه هفت ترانسکت با فاصله ۲۵ متر از یکدیگر مستقر شدند. سپس نمونه­های خاک از اعماق ۵-۰ و ۱۰-۵ سانتی متری از داخل پلاتهای ۲ مترمربعی برداشت و پس از اعمال تیمار سرما به گلخانه منتقل و کشت شدند. بذرهای ظهور یافته هر دو هفته یکبار شناسایی و حذف گردید. تشابه بانک بذر با پوشش روزمینی با استفاده از شاخص تشابه سورنسون و تنوع گونه­ای با استفاده از شاخص تنوع شانون- وینر محاسبه گردید. در نهایت خصوصیات بانک بذر خاک (تراکم، تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی و تنوع گونه ای) با استفاده از آزمون t مستقل بین دو رویشگاه مقایسه شد. نتایج نشان داد که تراکم، تنوع گونه­ای بانک بذر خاک در منطقه مرزی به طور معنی­داری بیشتر از منطقه مرکزی جنگلی بود. در هر دو رویشگاه تشابه ضعیفی بین بانک بذر خاک با پوشش روزمینی وجود داشت. ضمن اینکه تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی عمق سطحی در منطقه جنگلی به طور معنی­داری بیشتر از محدوده جنگل- مرتع بود. تراکم و تنوع گونه­ای بانک بذر نیز در عمق سطحی به طور معنی­داری بیشتر از عمق پایینی بود. به طور کلی می­توان گفت که منطقه مرزی به علت داشتن فضای بازتر تاج پوشش درختی، موقعیت قرارگیری و تنوع گونه­ای بیشتر نسبت به قسمتهای داخلی مرکزی دارای بانک بذر غنی­تری می­باشد.

تراکم تاج پوشش, تنوع گونه ای, پوشش روزمینی, تراکم بذر, شاخص تشابه سورنسون, شاخص تنوع شانون- وینر