معصومه خان حسنی - Senior research expert, Agriculture and Natural Recourses Researche Center of Kermanshah (ANRRCK)
مظفر شریفی - Associate Prof., Razi University of Kermanshah
احمد توکلی - Senior research expert of ANRRCK.

در این مطالعه تغییرات ترکیب گونه ای پوشش علفی جنگلهای دست کاشت سوزنی برگ کاج تهران (Pinus eldarica) با سنین متفاوت، به روش نمونه برداری منظم- تصادفی (سیستماتیک) مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. در این راستا سه جنگل کاری کاج در سه طبقه سنی ۸، ۲۱ و ۴۰ سال انتخاب شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که در جنگل کاج ۴۰ ساله، ۲۶ گونه گیاهی حضور دارد که با محاسبه مشخصه هایی نظیر پوشش، تراکم و فراوانی برای تک تک آنها، گونه Trifolium stellatumبا ارزش ۸۷/۶۱ در ردیف اول جدول ارزش اکولوژیک این منطقه قرار گرفت. جنگل کاج ۲۱ ساله، با ۶۱ گونه گیاهی دارای بیشترین میزان تنوع گیاهی بود و از آن میان گونه Aegilops umbellulata با ارزش اکولوژیک ۳۱/۲۹ مهمترین گونه گیاهی منطقه شناخته شد و در جنگل کاج ۸ ساله از ۴۷ گونه گیاهی موجود،  Astragalus verusبا ۳۶/۳۳ بیشترین ارزش اکولوژیک گونه های گیاهی منطقه را دارا بود. همچنین مقایسه سه منطقه موردنظر از لحاظ تعداد گونه، بیوماس، تراکم و پوشش نشان داد که جنگل کاج ۲۱ ساله که سنی حد واسط دو منطقه دیگر را دارد، بیشترین تعداد گونه گیاهی، بیشترین میزان بیوماس و بیشترین میزان تراکم و پوشش گیاهی را دارا می باشد. نتیجه اندازه گیری شاخص تشابه برای جنگلهای دست کاشت مناطق مورد اشاره نشان داد که بیشترین میزان تشابه میان دو جنگل سوزنی برگ ۲۱ و ۸ ساله وجود دارد. همچنین جنگل سوزنی برگ ۲۱ ساله نسبت به دو جنگل دیگر از نظر شاخصهای شانون و چیرگی در سطح بالاتری قرار داشت.

Ecological value, Index of Shannon, Index of Dominance, Index of Similarity, PINUS ELDARICA, Kermanshah