کیومرث سفیدی - Ms.c. Student, Faculty of Natural Resources, University of Tehran
محمدرضا مروی مهاجر - Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran
محمود زبیری - Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran
وحید اعتماد - Assistant professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran

استقرار زادآوری طبیعی در جنگل، ضامن بقای جنگل و تولید مستمر در آن می باشد که به این جهت همواره مورد توجه جنگل شناسان بوده است. این پ‍ژوهش با هدف بررسی تاثیر خشکه دارها بر فراوانی تجدید حیات طبیعی در یک جنگل آمیخته راش و ممرز در جنگل خیرودکنار نوشهر صورت گرفت. در حدود ۱۰۰ هکتار از این جنگل مورد بررسی اولیه قرار گرفت و ۱۰۸ قطعه نمونه در اطراف خشکه دارها و درختان سالم در پارسل های ۱۱۲ و ۲۱۴  پیاده شد. از خشکه دارها آماربرداری صددرصد صورت گرفت و درجه پوسیدگی آنها نیز یادداشت گردید. در اطراف آنها اقدام به پیاده کردن قطعات نمونه متحدالمرکز با شعاع متفاوت یک و ۵ آری و شمارش نهالهای راش و ممرز موجود در این قطعات نمونه گردید. همچنین در اطراف خشکه دارها و در فاصله ۲۰ تا ۳۰ متری از آنها، در اطراف درخت سالمی که از نظر گونه و ابعاد مشابه خشکه دار بود، به عنوان شاهد انتخاب و اقدام به پیاده کردن قطعات نمونه گردید. طبق نتایج بدست آمده، در توده های نیمه انبوه استقرار نهالهای راش و ممرز در اطراف خشکه دارها بیشتر از درختان سالم است. در توده های انبوه نیز استقرار نهالهای راش و ممرز در اطراف خشکه دارها اندکی بیشتر از درختان سالم است که این اختلاف معنی دار نمی باشد. این درحالی است که طبق آزمون های صورت گرفته، استقرار نهالهای راش و ممرز در اطراف خشکه دارهای واقع در توده های نیمه انبوه اختلاف معنی داری را در سطح ۵ درصد نشان می دهد. بیشترین میزان استقرار نهالها در اطراف خشکه دارهایی با درجه پوسیدگی ۴ مشاهده می شود. همچنین با افزایش درجه پوسیدگی خشکه دارها میزان استقرار نهالها افزایش یافته و با افزایش فاصله از آنها میانگین استقرار نهال در اطراف خشکه دارها کاهش می یابد. با توجه به نتایج بدست آمده از این پژوهش، می توان نتیجه گرفت که خشکه دارها در استقرار نهالهای راش و ممرز در جنگل های آمیخته راش به ویژه در توده های نیمه انبوه تاثیر مثبت زیادی دارند.

Deadwood, mixed forest, Caspian forest, Natural regeneration, beech, hornbeam