حسین معروفی - کارشناس ارشد تحقیقات، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان.
خسرو ثاقب طالبی - عضو هیات علمی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.
محمد فتاحی - عضو هیات علمی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.
محمد حسین سدری - کارشناس ارشد تحقیقات، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان.

وی ول (.Quercus libani Oliv) یکی از گونه های جنگلی مهم و شاخص در زاگرس شمالی محسوب می گردد که گستره پوشش آن مناطق محدودی از استان آذربایجان غربی و کردستان را در بر می گیرد. بررسی حاضر به علت وجود اطلاعات اندک درباره وضعیت و شرایط رویشگاهی این گونه، به منظور شناخت و کسب اطلاعات از ویژگی رویشگاهها و مقایسه آنها با همدیگردر استان کردستان انجام گرفته است. در مرحله نخست نقشه پراکنش گونه تهیه و بعد عرصه رویشی آن براساس خصوصیات ژئومورفولوژیکی به سه شکل دره، دامنه و یال تقسیم گردید و در داخل هر فرم رویشگاهی در دو منطقه بانه و مریوان قطعات نمونه ده آری به صورت تصادفی انتخاب و سپس تعدادی از مشخصه های کمی (قطر برابر سینه، ارتفاع درختان و درجه تاج پوشش) در شیب ها، جهات و ارتفاع های مختلف از سطح دریا اندازه گیری گردیدند. سپس هریک از رویشگاهها براساس خصوصیات ویژه خود معرفی و تبیین گردید. همچنین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نیز در رویشگاهها مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور مقایسه مشخصه های مختلف در رویشگاهها از روش تجزیه واریانس براساس طبقه بندی یک طرفه استفاده و برای مقایسه رویشگاهها در دو منطقه بانه و مریوان از آزمون t-student استفاده گردید. نتایج حاصل نشان می دهد که وی ول در ارتفاع ۱۴۰۰ تا ۲۰۰۰ متر از سطح دریا دیده می شود، ولی بهینه پراکنش ارتفاعی آن بین ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰ متر از سطح دریا است. در دره ها به دلیل غنی بودن و حاصلخیزی بیشتر خاک، درختان ابعاد و رشد بیشتری دارند. وی ول گونه ای نور پسند بوده که جهات شرقی و شمال شرقی را با درجه تاج پوشش کمتر از پنجاه درصد نسبت به سایر جهات ترجیح می دهد. رویشگاههای وی ول در مریوان نسبت به بانه به دلیل شرایط اکولوژیکی مناسب تر و دخل و تصرف کمتر، غنی تر بوده، به طوری که این موضوع در پاره ای از مشخصه های مورد مطالعه مشهود است. خاک رویشگاههای وی ول به طور کلی کم عمق با بافت سبک در قسمتهای سطحی و بافت سنگین در قسمتهای عمقی و اسیدیته بین ۶ تا ۷ است.

بلوط, خاک, زاگرس, شکل زمین, کردستان, نیاز رویشگاهی, وی ول