فرهاد اسدی - Scientific Board Members, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
محسن کلاگری - Scientific Board Members, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
رفعت اله قاسمی - Scientific Board Members, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
رضا باقری - Scientific Board Members, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran

گونه های مختلف صنوبر جهت تولید چوب در بسیاری از مناطق کشور کاشته می شوند. این درختان به طور سنتی با فاصله اندک کشت می شوند که در چنین وضعیتی فضای کافی برای رویش مناسب درختان وجود ندارد. از سوی دیگر افزایش فاصله کاشت به دلایل مختلف مورد اقبال عمومی قرار نمی گیرد و کشاورزان قبل از پذیرش هر سیستم جدید، اهمیت زیادی را برای کسب درآمد مستمر قائل می شوند. از این رو علاوه بر تولیدات چوبی، درآمد مکمل از زمین یکی از عوامل موثر در پذیرش کشت تلفیقی صنوبر محسوب می گردد. بنابراین در این تحقیق  کشت تلفیقی صنوبر در فواصل کاشت بیشتر با محصولات علوفه ای جهت افزایش بهره وری مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مطالعه نهالهای کلن صنوبر Populus nigra betulifolia در قالب یک طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و چهار تیمار با فواصل کاشت درختان شامل ۳×۴، ۳×۶۶/۶، ۳×۸، و ۳×۱۰ متر صنوبر با یونجه به همراه دو تیمار صنوبر خالص (۳×۴ متر) و یونجه خالص در سال ۱۳۷۷ کاشته شدند و تا سال ۱۳۸۲ مورد مطالعه قرار گرفتند. مساحت هر پلات ۱۲۰۰ متر مربع بود. کلیه عملیات داشت انجام شد و تعداد ۱۰ مولفه رویشی مربوط به درختان و یونجه در تیمارهای مختلف اندازه گیری شدند و با استفاده از روشهای تجزیه واریانس، تجزیه همبستگی و تجزیه علیت مورد تحلیل قرار گرفتند. این تحقیق به منظور ارزیابی تولید یونجه و چوب صنوبر در کشت تلفیقی انجام گردید. نتایج نشان دادند که بیشترین رویش ارتفاعی درختان متعلق به تیمارهای مخلوط ۴×۳ ، ۸×۳ و ۶۶/۶×۳ متر به ترتیب با رویش ۱۵۱، ۱۴۱ و ۱۳۶ سانتیمتر بود. از نظر موجودی حجم چوب در هکتار بیشترین مقادیر مربوط به همان تیمارها و به ترتیب با ۷/۳۱، ۲۰ و ۱۹ متر مکعب بود. همچنین از نظر تولید ماده خشک یونجه در هر هکتار بیشترین مقادیر در تیمارهای یونجه خالص، ۱۰×۳ و ۸×۳ متر به ترتیب با ۷۵۰۷، ۴۷۸۸ و ۴۲۶۵ کیلوگرم حاصل شد. کلیه مقادیر هر صفت که تفاوتهای معنی داری را نشان داده بودند، در سطح ۵ درصد معنی دار بودند. برای صفاتی مانند رویش قطری و قطر شاخه درختان اختلافهای معنی داری مشاهده نشد. ضمن آن که برای برخی از صفات اثر زمان و اثر متقابل تیمار در زمان معنی دار بود.

Agro forestry, Intercropping, Poplar, Alfalfa