الهام کریمی - Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
زهرا دشت بزرگی - Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
پرویز عسگری - Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

مقدمه: کودکان کم توان ذهنی دارای مشکلات فراوانی در عملکردهای شناختی هستند و مقایسه اثربخشی بازی های شناختی می تواند نتایج مفیدی داشته باشد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی بازی های شناختی رایانه ای و غیررایانه ای بر حل مساله و انعطاف پذیری شناختی در کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر انجام شد. روش کار: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه همراه با گروه گواه بود. جامعه پژوهش دانش آموزان دختر کم توان ذهنی آموزش پذیر دوره اول ابتدایی شهر اهواز در سال تحصیلی ۰۲-۱۴۰۱ بودند. نمونه پژوهش برای هر گروه ۱۲ نفر محاسبه که این افراد با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه مساوی جایگزین شدند. گروه آزمایش اول ۲۰ جلسه ۴۵ دقیقه ای بازی های شناختی را با نرم افزار رایانه ای کاپیتان لاگ، گروه آزمایش دوم ۲۰ جلسه ۴۵ دقیقه ای بازی های شناختی را بدون نرم افزار آموزش دید و گروه گواه در لیست انتظار برای آموزش ماند. ابزارهای پژوهش شامل فرم اطلاعات جمعیت شناختی، آزمون رایانه ای برج هانوی و آزمون رایانه ای دسته بندی کارت های ویسکانسین بودند و داده ها با روش های خی دو، تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم افزار SPSS-۱۹ تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که گروه های آزمایش و گواه از نظر سن و پایه تحصیلی تفاوت معنی داری نداشتند (۰۵/۰P>). همچنین، بازی های شناختی رایانه ای و غیررایانه ای در مقایسه با گروه گواه باعث بهبود حل مساله و انعطاف پذیری شناختی در کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر شدند و نتایج در مرحله پیگیری نیز حفظ شد (۰۰۱/۰P<). علاوه بر آن، اثربخشی بازی های شناختی رایانه ای در مقایسه با بازی های شناختی غیررایانه ای در بهبود حل مساله و انعطاف پذیری شناختی بیشتر بود (۰۰۱/۰P<). نتیجه گیری: طبق نتایج این مطالعه، متخصصان سلامت و درمانگران می توانند از روش بازی های شناختی رایانه ای در کنار سایر روش های موثر برای بهبود عملکردهای شناختی استفاده کنند.

Cognitive Games, Computerized Games, Non-Computerized Games, Problem Solving, Cognitive Flexibility, Educable Intellectual Disability., بازی های شناختی, بازی های رایانه ای, بازی های غیررایانه ای, حل مساله, انعطاف پذیری شناختی, کم توان ذهنی آموزش پذیر.