مجتبی میستانی - مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان
مهرداد عمواقلی طبری - عضو هیئت علمی بخش گیاه پزشکی
مرتضی نصیری - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج. معاونت مازندران. آمل

گیاه برنج تحت تاثیر تغییرات اقلیمی میتواند تجلیگاه تظاهرات بیولوژیکی مختلف باشد. یکی از این تظاهرات تغییر در تنوع و خسارت موجودات زنده زیانآور می باشد. از پارامترهای مهم در طبقه بندی اقلیم، میزان بارش سالانه است که از این حیث کشورمان به اقلیمهای خشک و نیمه خشک طبقه بندی شده است. به دلیل همین تغییرات اقلیمی، اغلب استانهای برنجخیز کشور ممکن است مستعد کشت مستقیم برنج باشند که استان گلستان یکی از آنها محسوب میشود. در این تحقیق دو سیستم کشت مستقیم و غرقابی برنج از نظر فون حشرات زیانآور مورد بررسی قرار گرفتهاند. نتایج این پژوهش نشان داد که تنوع گونهای و فراوانی آنها در دو سیستم کشت مذکور متفاوت بوده لذا تحلیل درست از تفاوت حشرات زیانآور در این دو سیستم برای مدیریت انبوهی آفات حشرهای از نظر حفظ عملکرد محصول، پایداری تولید و کاهش ضایعات برای بهرهبرداران برنج بسیار مهم است. این بررسی نشان داد تغییر سیستم کشت برنج از حالت غرقاب به کشت مستقیم میتواند موجب بروز گونههای زیانآور شود. برخی از گونهها مانند ساقه خوار نواری، کرم سبز برگخوار، شب پره تک نقطهای، سر خرطومی ریشهی برنج، سنک بذرخوار کلزا از گونههای مشترک در دو سیستم کشت مستقیم و غرقاب بودند، اما گونهی مگس خزانهی برنج فقط در کشت غرقاب و گونههای کرم سفید ریشه و کرم مفتولی ریشه در کشت مستقیم مشاهده شدند. نتیجه گیری کلی از این تحقیق نشان داد در کشت مستقیم و تناوب با سایر محصولات دیگر تعداد، فراوانی و خسارت بندپایان زیانآور بیشتر از کشت غرقاب بوده است.

برنج, فون حشرات زیانآور, کشت مستقیم, کشت غرقاب, استان گلستان