رامین محرمی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

روش پژوهشی مقاله از نوع تحلیل محتواست. هدف مقاله مقایسه و بیان تمایز و تشابه دیدگاه غزالی و مولوی درباره­ی امکان رویت خداوند است. هر دو در مسلک کلامی، اشعری، و معتقد به رویت خداوند هستند، اما آنان درباره ی کیفیت، محل و ابزار رویت خداوند نگرش و تفسیر عرفانی هم دارند. دیدگاه کلامی غزالی غالب بر دیدگاه عرفانی او، اما دیدگاه عرفانی مولوی غالب بر دیدگاه کلامی اوست. غزالی بعد از بحث­های فراوان کلامی و عرفانی، سرانجام همانند اشاعره، خداوند را نه در دنیا، بلکه در آخرت و فقط برای مومنان باچشم سر قابل رویت می­داند، اما مولوی مقلد صرف کلام اشاعره نیست. او خداوند را در دنیا و آخرت با چشم دل قابل مشاهده، و چشم سر را همیشه از دیدن خداوند ناتوان می­داند. او چشم سر را از حواس مشترک میان انسان و حیوان می­داند که دیدن با آن، فضیلتی برای انسان به بار نمی­آورد، اما انسان حواس باطنی نیز دارد که مایه­ی کرامت انسانی است و رویت نیز با همان حواس باطنی ممکن خواهد بود.

رویت خداوند, عرفان, غزالی, مقایسه, مولوی