بازپژوهی معنای تغییر احکام شرعی و عوامل موثر بر آن
عنوان مقاله: بازپژوهی معنای تغییر احکام شرعی و عوامل موثر بر آن
شناسه ملی مقاله: JR_JJFIGHL-52-2_005
منتشر شده در در سال 1398
شناسه ملی مقاله: JR_JJFIGHL-52-2_005
منتشر شده در در سال 1398
مشخصات نویسندگان مقاله:
محمدجواد سلمانپور - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه شیراز
مهدی حمیدی - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران
خلاصه مقاله:
محمدجواد سلمانپور - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه شیراز
مهدی حمیدی - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران
بحث از امکان و چگونگی تغییر احکام فقهی در دهههای اخیر مورد توجه جریانهای فکری مختلفی قرار گرفته و متفکرانی با مبانی و انگیزههای متباین به آن پرداختهاند. مسئلهی اساسی در این تحقیق، تبیین دقیق معنای «تغییر حکم» و تحلیل سازکارهای وقوع آن است؛ به گونهای که روشن شود آیا این نامگذاری، دقیق و حقیقی است یا تسامحی و مجازی؟ آثار نامطلوب برداشتهای نادرست از معنا و عوامل تغییر احکام، به ویژه شبههی موقتی بودن احکام شرعی، ضرورت تحقیق در این مورد را روشن میسازد. طبق نتایج به دستآمده، عواملی چون تغییر ماهوی موضوع، تغییر اوصاف موضوع، تغییر عنوان ماخوذ در موضوع، تغییر علت حکم و... می توانند اصطلاحا منجر به تغییر حکم شوند؛ البته تمام این عوامل تحت عنوان جامع «تغییر موضوع» قرار دارند. بر این اساس، اصطلاح تغییر احکام دارای تسامح است و آنچه در واقع رخ میدهد این است که همهی احکام ثابت شرع در پی تحقق کامل موضوع خود فعلیت مییابند و با خلل یافتن موضوع، حکم قبل از فعلیت افتاده و حکم ثابت دیگری فعلیت مییابد. نتیجهی یاد شده افزون بر کاربرد کلامی در پاسخگویی به برخی شبهات، درک روشنتری را از همپوشانی تغییر حکم و تغییر موضوع، فراروی پژوهشگران قرار میدهد.
کلمات کلیدی: تغییر حکم, تغییر موضوع, موضوع حکم, فعلیت حکم
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1888685/