سید حامد هاشمی - Ph. D. Student, Islamic philosophy and theology, Iranian Institute of Philosophy, Tehran, Iran,
محمدجواد اسماعیلی - Assistant Professor at Iranian Institute of Philosophy, Department of Ibn Sina Studies, Tehran, Iran

ابن سینا در کتاب المبدا والمعاد خود، اتحاد عاقل و معقول را به صورت برهان بیان کرده است. این برهان به طور اختصاصی در این کتاب مطرح شده است. بر پایه شواهد نسخه شناختی و مستندات تاریخی، انتساب این کتاب به ابن سینا مسلم است. پس از سنجش نتایج این برهان با عبارات آثاری دیگر از ابن سینا مانند الشفاء، النجاه، الاشارات والتنبیهات و المباحثات می توان دریافت که ابن سینا اتحاد عاقل و معقول را به معنایی متفاوت از آنچه فرفوریوس می انگاشته، پذیرفته است. این اتحاد که در آثار ابن سینا از دو جنبه طبیعی و مابعدالطبیعی مطرح شده است دارای وجه اشتراک و اختلاف با اتحاد ماده و صورت است. در این مقاله (۱) تصحیح انتقادی متن ارائه شده است؛ (۲) برهان اتحاد عاقل و معقول بر اساس سنجش با دیگر آثار ابن سینا تبیین شده است؛ (۳)  محتوای دست نوشت المبدا والمعاد در کتابخانه دانشگاه لیدن (شماره ۱۰۲۰a)، که حاوی متنی متفاوت از سایر دست نوشتها در خصوص این بحث است، تحلیل انتقادی شده است.

The Union of the Knower and the Known, al-Mabda' wa l-Ma'ād, Ibn Sina, The Union of Matter and Form, The Critical Edition, The Manuscript ۱۰۲۰a of Leiden University Library