محمد رجبی - PH.D. Student in General Psychology, Department of Psychological Sciences, Faculty of Humanities, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran
حسن توزنده جانی - Associate Professor of Psychology, Department of Psychological Sciences, Faculty of Humanities, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran
احمد زنده دل - Assistant Professor of Mathematics, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran

مقدمه: این مطالعه با هدف بررسی نقش میانجی گرایانه ادراک از بیماری در رابطه عوامل روانی اجتماعی با خود مراقبتی بیماران دیابت نوع II  انجام شد. روش کار : پژوهش حاضر از نوع پژوهش های توصیفی تحلیلی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل بیماران دیابتی مراجعه کننده نوع II   درمانگاه میلاد مشهد بود. نمونه آماری شامل ۳۹۲ نفر بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسشنامه های کوتاه ادراک از بیماری بردبنت و همکاران(IPQ)، سبک های مقابله با استرس لازاروس و فولکمن (CSI)، فرم کوتاه خودکنترلی تانجنی (SCI)، حمایت اجتماعی زیمنت و همکاران (MSSI)، رابطه پزشک – بیمار وندرفلتز و همکاران (PDRQ) و مقیاس خودمراقبتی توبرت و کلاسگو (DSCBS) استفاده گردید. تحلیل آماری داده ها با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری به روش تحلیل مسیربا نرم افزار Amos-۲۳  و SPSS-۲۳ صورت گرفت. یافته ها: بین سبکهای مقابله با استرس ،خودکنترلی ، حمایت اجتماعی و رابطه پزشک بیمار با خود مراقبتی بیماران دیابت نوع II ارتباط معنادار وجود داشت (P< ۰.۰۵). همچنین نتایج نشان داد ادراک از بیماری در رابطه عوامل روانی-اجتماعی با خود مراقبتی نقش میانجی گرایانه دارد. نتیجه گیری:  نتایج پژوهش بر اهمیت عوامل روانی اجتماعی و ادراک از بیماری در خود مراقبتی بیماران دیابت نوع II تاکید دارد.ادراک منطقی از بیماری که از عوامل روانی اجتماعی تاثیر می پذیرد از یک سو باعث کاهش آشفتگی هیجانی در برخورد با مسایل پیش بینی نشده مرتبط با بیماری شده و از سوی دیگر با تنظیم کردن الگو های مصرف دارو و ملاقات با پزشک  باعث بهبود خود مراقبتی می­گردد.

Illness Perception, Psycho-Social Factors, Self-Care, Diabetes, ادراک بیماری, عوامل روانی-اجتماعی, خود مراقبتی, دیابت