محمد شبانی - تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه بجنورد، ایران
محمدرضا رمضانپور - گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران
سمیرا مقیمی - کارشناس ارشد تربیت بدنی

چکیده زمینه و هدف: تحقیقات نشان می دهند که بین وزن بدن که متشکل از توده چربی و بدون چربی است و تراکم مواد معدنی استخوان ارتباط وجود دارد. هدف از تحقیق حاضر، تعیین ارتباط بین توده چربی و توده بدون چربی با تراکم مواد معدنی مهره های کمری در زنان یائسه فعال و غیر فعال بود. مواد و روش کار: تحقیق حاضر از نوع توصیفی همبستگی بوده و نمونه آماری آن مرکب از ۱۲زن یائسه فعال و ۱۲ زن یائسه غیرفعال بود. گروه فعال به مدت حداقل ۳ سال، ۳ جلسه در هفته و هر جلسه یک ساعت پیاده روی منظم داشتند. گروه غیر فعال تجربه هیچ گونه فعالیت بدنی نداشته و از نظر سن و شروع یائسگی با گروه فعال همگن بودند. توده چربی، توده بدون چربی و تراکم مواد معدنی مهره های کمری آزمودنی ها با استفاده از دستگاه DEXA اندازه گیری و داده های جمع آوری شده به کمک نرم افزار SPSS۱۶ و با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون در سطح ۰۵/ ۰p< مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که در هر دو گروه زنان فعال و غیر فعال فقط بین توده بدون چربی و تراکم مواد معدنی مهره های کمری رابطه معنی داری (به ترتیب ۵۷/۰ r=و۷۶/۰r=) وجود دارد (به استثناء مهره دوم کمری در زنان غیر ورزشکار). نتیجه گیری: در زنان فعال و غیر فعال یائسه شده، توده بدون چربی می تواند به عنوان پیشگویی کننده قوی تراکم مواد معدنی مهره های کمری در نظر گرفته شود.

Key words: fat body mass, lean body mass, mineral bone density, postmenopausal women, واژه های کلیدی: توده چربی, توده بدون چربی, تراکم مواد معدنی استخوان, زنان یائسه فعال و غیرفعال