علی طولابی - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان ،کرمان، ایران
محمدرضا زارع - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
آیت رحمانی - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
مهدی زارع - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران
انور اسدی - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
مریم سرخوش - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
ادریس حسین زاده - دانشکده بهداشت و تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی لرستان، خرم آباد، ایران
معصومه عابدی نژاد - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران

چکیده زمینه و هدف: بررسی سمیت نانوذرات قبل از توسعه هرچه بیشتر صنعت نانوتکنولوژی ضروری است. در این مطالعه به بررسی سمیت نانوذرات ZnO با استفاده باکتری های موجود در لجن فاضلاب پرداخته شده است. مواد و روش کار: محلول استوک نانوذرات (g/l۱۰) توسط محیط کشت مولرهینتون آگار رقیق شد تا غلظت های mg/l۶۰۰۰- ۵ از آن بدست آید. از هریک از این غلظت ها، سه پتری دیش تهیه گردید و باکتری های خالص سازی شده بر روی آن ها، کشت داده شدند. سپس درصد بازدارندگی رشد با مقایسه نمونه های حاوی نانو ذرات و نمونه های شاهد تعیین گردید. این اطلاعات با استفاده از آنالیز پروبیت در نرمافزار SPSS ver ۱۶.۰ آنالیز شد و براساس آن غلظت موثر ۵۰% (EC۵۰)، غلظت بدون بازدارندگی رشد (NOEC) و ۱۰۰% بازدارندگی رشد تعیین گردید. یافته ها: میزان EC۵۰ نانوZnO با استفاده از اشرشیاکلی، باسیلوس سوبتیلیس، استافیلوکوک اورئوس و پسودوموناس آئروژینوزا به ترتیب ۷/۱۸۱، ۴/۶۵۶، ۹/۹۳ و mg/l۸/۹۳۵ بود. همچنین مشخص گردید سمیت نانوZnO تا حد زیادی بالا بوده به طوری که محاسبه NOEC نشان داد که کمترین ذره از این نانو ذره برای تمام باکتری های مورد آزمایش سمی بوده و به همین دلیل NOEC برای این باکتری ها صفر محاسبه شد. نتایج ۱۰۰%بازدارندگی رشد نشان داد که در غلظت mg/l۲۸۱۳ از نانوZnO ۱۰۰% بازدارندگی رشد برای همه باکتری ها رخ می دهد. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد در بین چهار باکتری مورد آزمایش، جهت تعیین سمیت نانوZnO ا. اورئوس و جهت کاربردهای ضدباکتریایی پ. آئروژینوزا اندیکاتورهای مناسبی هستند.

Key words: Toxicity, Nanoparticles, ZnO, EC۵۰, bacterial, sludge of wastewater treatment plant, واژه های کلیدی: سمیت, نانوذرات, ZnO, EC۵۰, باکتری, لجن تصفیه خانه فاضلاب