مریم عظیمی - مدرس دانشگاه فرهنگیان امیر کبیر
محمد شاکری - دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی
ربابه نوری - دانشگاه خوارزمی
محمد حاتمی - دانشگاه خوارزمی

چکیده زمینه و هدف: اضطراب امتحان از مشکلات رایج دانش آموزان است که کارآیی شان را می کاهد و به خاطرسپاری مطالب را دچار مشکل نماید و نهایتا عملکرد فرد را هنگام امتحان مختل کند. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر درمان فراشناختی در کاهش اضطراب امتحان و تغییر باورهای فراشناختی دانش آموزان سال سوم و چهارم متوسطه می باشد. مواد و روش کار: این پژوهشی تجربی با طرح پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری برای دو گروه آزمایشی و کنترل است. بدین منظور دانش آموزانی که جهت مشاوره به مرکز مشاوره رازی استان البرز مراجعه و از طریق آزمون اضطراب امتحان ساراسون افرادی که اضطراب امتحان بالا (نمرات بالاتر از ۱۲) داشتند به عنوان نمونه ی تحقیق به تعداد ۳۲ نفر انتخاب شدند و بوسیله گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای گروه آزمایشی درمان فراشناختی (ولز۱۹۹۵-۱۹۹۷) در قالب۱۰ جلسه ۴۵ دقیقه ای انجام شد. برای سنجش باورهای فراشناختی از فرم کوتاه پرسشنامه ی فراشناخت (MCQ۳۰) ولز و برای سنجش اضطراب امتحان از پرسشنامه ی اضطراب امتحان ساراسون استفاده شد. در نهایت داده ها بوسیله نرم افزار SPSS ویرایش ۱۶ تحت آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد، اضطراب امتحان در گروه آزمایشی بعد از درمان فراشناختی بطور معنی داری (۰۵/۰P<) کاهش داشته است. همچنین باورهای فراشناختی در گروه آزمایشی بعد از درمان فراشناختی بطور معنی داری (۰۵/۰P<) کاهش داشته است. بعد از ۶ ماه پیگیری صورت گرفت که نتایج آن تفاوت معنی داری نسبت به پس آزمون نشان نداد. بنابراین درمان فراشناختی اثرات پایایی بر کاهش اضطراب امتحان و تغییر باورهای فراشناختی دارد. نتیجه گیری: درمان فراشناختی به بهبود باورهای فراشناختی دانش آموزان منجر شد، همچنین این درمان باعث کاهش اضطراب امتحان نیز گردید.

Keywords: metacognitive therapy(MCT), test anxiety, metacognitive beliefs, واژه های کلیدی: درمان فراشناختی, اضطراب امتحان, باورهای فراشناختی