علی اصغر نجف پور - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
سمیه الهیاری - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
اله بخش جاوید - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
حبیب اله اسماعیلی - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

وصول:۲۵/۷/۹۱ اصلاح: ۱۸/۱۰/۹۱ پذیرش: ۲۱/۱۲/۹۱ چکیده زمینه و هدف: سهم خودروها در شهرهای بزرگ در تولید و انتشار آلاینده های هوا در حدود ۷۰ درصد بوده و این سهم عمدتا ناشی از سوختهای فسیلی است. شبیه سازی محیط در قالب مدلهای محیط زیستی دارای فواید زیادی می باشد، از جمله دقت و سرعت مدلسازی بویژه با استفاده از رایانه های امروزی که بسیار بالاست. با استفاده از مدل، پژوهشگران، محققان، مسئولین و سیاستگذاران می توانند بدون صرف هزینه و وقت در دنیای واقعی، اثرات برنامه ها و ایده های جدید را بسنجند. مواد و روش کار: مدلسازی براساس نرم افزار مدل استلا (Stella)، با توجه به اطلاعات بدست آمده انجام شد و مدل تغییرات کیفیت هوا در ارتباط با روند افزایش وسایل نقلیه طراحی شد یعنی در واقع با این مدل آلودگی هوا را در سالهای آتی پیش بینی شده است. یافته ها: با توجه به روند افزایشی آلاینده ها در سالهای آتی ۴ روش شامل کاهش خودروهای وارداتی، افزایش خودروهای اسقاطی، کاهش مسافت طی شده و کاربرد استاندارد یورو ۴ در نرم افزار بکار گرفته شد که نتایج، روند کاهشی برای این آلاینده ها نشان داد. نتیجه گیری: بهتر است سیاستهای اجرایی برای کاهش آلاینده با اعمال روش افزایش نرخ اسقاط و در واقع افزایش خودروهای اسقاطی پیش رود، زیرا طبق اطلاعات خروجی از نرم افزار بیشترین کاهش آلاینده ها با کاربرد این روش بدست آمده است. با کاربرد کلیه روشهای مطرح شده در یافته ها، میزان منوکسیدکربن و اکسیدهای ازت در ۵۰ سال بعد کاهش بیش از ۸۰ درصد خواهد داشت.

Key words: Modeling, Air pollution, Carbon Monoxide, Nitrogen Oxide (NOx), MASHHAD, واژه های کلیدی: مدلسازی, آلودگی هوا, منوکسید کربن, اکسیدهای نیتروژن (NOx), شهر مشهد