مهری دیناروند - Assistant Prof., Forests and Rangelands Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization, AREEO, Ahvaz, Iran.
زیبا جمزاد - Prof., Research Institute of Forest and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extention Organization (AREEO),Tehran, Iran
عادل جلیلی - Prof., Research Institute of Forest and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extention Organization (AREEO),Tehran, Iran
بنفشه یثربی - Forests and Rangelands Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization(AREEO), Ahvaz, Iran

گونه (Bunge) Manden & Scheng. Cyclotrichium depauperatum از تیره نعنا (Lamiaceae) انحصاری ایران و نمونه تیپ آن از خوزستان جمع آوری شده است. در راستای اجرای طرح تحقیقاتی ملی تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان ایران، رویشگاه های طبیعی و وضعیت حفاظتی این گونه مورد ارزیابی میدانی قرار گرفت و جایگاه حفاظتی آن تعیین شد. این گونه فقط در چهار منطقه در جنوب غرب کشور حضور دارد و محدوده حضور آن (EOO) در مجموع حدود ۱۹۱۵ کیلومتر مربع است. سطح اشغال آن (AOO) بر اساس مشاهدات میدانی ۵/۴ کیلومتر مربع و تعداد پایه های آن حدود ۲۵۰ پایه در هر جمعیت است. بر اساس معیارهای (IUCN)، شاخص B، این گونه در معرض خطر انقراض (Endangered/EN) معرفی می شود ولی به دلیل سطح اشغال کمتر از ۱۰ کیلومتر مربع، در بحران انقراض(Critically Endangered/CE)  است. رویشگاه های این گونه به شدت منفک و مجزا و در ۴ نقطه است، از سوی دیگر این مناطق تحت عوامل عدیده محیطی طبیعی و انسان ساز متغیر و در حال کاهش است. در مجموع گونه C. depauperatum با توجه به سه شرط فوق به شرایط در بحران انقراض نزدیک تر است و لازم است مورد توجه خاص حفاظتی قرار گیرد. پیشنهاد می شود سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نقش فعالی در حفاظت درون رویشگاهی (in situ) آن داشته باشد و رویشگاه این گونه را حفاظت شده اعلام نمایند. ذکر این نکته لازم است که حفاظت خارج از رویشگاه (ex situ) با نگهداری بذر این گونه در بانک ژن منابع طبیعی کشور انجام شده است.

Endangered, Ex situ, In situ, conservation, Lamiaceae