طیبه امینی اشکوری - مربی پژوهش، باغ گیاهشناسی نوشهر، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان آموزش، تحقیقات و ترویج کشاورزی، نوشهر، ایران.
حبیب زارع - استادیار پژوهش، باغ گیاهشناسی نوشهر، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان آموزش، تحقیقات و ترویج کشاورزی، نوشهر، ایران،
زیبا جم زاد - استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
عادل جلیلی - استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

جایگاه حفاظتی دو گونه انحصاری از گل گندم به نام های C. aziziana Rech. f. و C. kandavanensis Wagenitz در قالب طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان، براساس شیوه نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت  (IUCN)و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت، تعیین شد. سطح تحت اشغال (AOO) گونه C. aziziana با بازدیدهای صحرایی و استقرار پلات در رویشگاه های آن در ایران، ۴/۴ کیلومتر مربع و در رویشگاه های ایران و ترکیه با استفاده از نرم افزار ژئوکت و عدد پیش فرض این نرم افزار، ۳۶ کیلومتر مربع برآورد شد که بر اساس دو اندازه گیری به ترتیب در جایگاه در بحران انقراض (CR) و در معرض خطر انقراض (EN) قرار گرفت. میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن (EOO)، ۶۲،۰۳۴ کیلومتر مربع برآورد شد که در طبقه با کمترین نگرانی (LC) قرار می گیرد. سطح تحت اشغال گونه C.kandavanensis به همین ترتیب، بر اساس اندازه گیری های میدانی ۳/۴ کیلومتر مربع و با استفاده از نرم افزار ژئوکت، ۳۲ کیلومتر مربع برآورد شد که در خطر انقراض (EN) قرار می گیرد. میزان حضور گونه در محدوده انتشار، ۳،۳۷۵ کیلومترمربع برآورد شد، که از این نظر نیز در خطر انقراض (EN) است. نتایج این بررسی نشان داد، اگرچه هر دو گونه در رویشگاه خود در خاک های واریزه ای کنار جاده ها به خوبی مستقر شده اند و زادآوری طبیعی دارند، ولی در پی فعالیت های عمرانی و مداخلات انسانی، مدام در معرض تهدید قرار دارند.ضروری است حفاظت در خارج از رویشگاه برای این گونه ها از طریق حفاظت از بذور آنها در بانک ژن منابع طبیعی و کاشت پایه هایی در باغ های گیاه شناسی ملی ایران و باغ گیاه شناسی نوشهر انجام شود. همچنین برای حفاظت خارج از رویشگاه ضروری است، حداقل یک رویشگاه در هر یک از استان های محدوده پراکنش گونه، توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به عنوان رویشگاه حفاظت شده اعلام شود.این گونه ها ارزش زینتی نیز دارند، بنابراین، کاشت آنها در باغ های گیاه شناسی می تواند علاوه بر حفاظت آنها در خارج از رویشگاه اصلی، برای تکثیر و اهلی کردن آنها نیز موثر باشد.

جایگاه حفاظتی, IUCN, جنس گل گندم, گونه های انحصاری