الهام نوری - دانشجوی دکتری بیابان زدایی، دانشکده کویر شناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
علیرضا مشکی - استادیار، گروه جنگلداری مناطق خشک، دانشکده کویر شناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
محمد متینی زاده - دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
علی اصغر ذوالفقاری - استادیار، گروه مدیریت مناطق خشک، دانشکده کویر شناسی، دانشگاه سمنان، سمنان،ایران
سعیده رجایی - استادیار، گروه صنعت و محیط زیست، موسسه ملی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی، تهران، ایران

نبود برنامه مدیریت سیستم چرا در کشور در کنار دیگر عوامل طبیعی و غیر طبیعی تخریب مراتع را تا حدود زیادی به دنبال داشته است. از یک نگاه تازه، نبود مدیریت چرا، به عنوان پیامدی غیرمستقیم اما با نقش کلیدی می تواند بر میکروارگانیسم­های مفید خاک به ­ویژه همزیستی گیاه با قارچ ­های میکوریزی آربسکولار اثرات منفی داشته باشد و در این حالت، به دلیل بهم خوردن شدید تعادل گیاه-قارچ، راه برای احیای مرتع با کمک قارچ­ های همزیست مفید خاکزی سخت می شود. به منظور بررسی تاثیر مدیریت چرا بر همزیستی گونه خوشخوراک Salsola laricina با قارچ میکوریز آربسکولار در سه سطح چرای سنگین، سبک و قرق در مراتع ساوه نمونه ­برداری از ریشه­ و خاک اطراف ریزوسفر به صورت کاملا تصادفی انجام شد. میانگین متغیرهای اندازه­ گیری شده درصد کلونیزاسیون ریشه و فراوانی اسپور خاک پس از اطمینان از همگنی واریانس و نرمال بودن میانگین داده­ ها با آزمون تجزیه واریانس به روش دانکن در سطح اطمینان ۹۵ درصد مقایسه شدند. چرای زودرس و فشار بیش ازحد توان زمین به علت عدم مدیریت سیستم های چرایی از جمله عواملی است که به شدت منجر به کاهش درصد همزیستی قارچ با ریشه گیاهان شده است و به مرور زمان از بین رفتن این حلقه مهم اکوسیستمی در کنار عوامل دیگر از قبیل تغییر شرایط اقلیمی و سوء مدیریت عرصه های طبیعی کاهش پایه ها­ی سالسولا را به دنبال داشته است که نتیجه آن به هم خوردن ترکیب و فراوانی پوشش گیاهی و به تبع آن جایگزینی با گونه­ های غیرخوشخوراک و مهاجم شروعی برای تخریب مراتع خواهد بود.

مدیریت چرا, خشکه رود, همزیستی, قارچ میکوریزی آربسکولار