محمد هادی راد - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

به دلیل عدم توجه به نیازهای اکولوژیکی گونه­های جنگلی در مناطق خشک و نیمه خشک، به­ویژه نیاز آبی یا تبخیر و تعرق آنها، اغلب پروژه­های جنگل­کاری در این مناطق از پایداری مطلوبی برخوردار نبوده و دستیابی به اهداف تعیین شده به خوبی محقق نمی­گردد. با افزایش سن گیاهان، نیاز آبی آنها افزایش یافته و در بسیاری از موارد رقابت در بین پایه­ها برای تامین نیاز رطوبتی تشدید می­گردد. بررسی­ها نشان می­دهد که اغلب گونه­های جنگلی در این مناطق از تبخیر و تعرق پایین­تری نسبت به تبخیر و تعرق بالقوه برخوردار بوده و به عبارتی دارای ضرایب گیاهی کمی هستند. آنها می­توانند با سازوکارهای مختلف مورفولوژیک، فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و اکوفیزیولوژیکی با تنش خشکی مقابله و یا از منابع آب در دسترس استفاده نموده، ضمن بهبود تابع تولید، کارایی مصرف آب را نیز بهبود بخشند. برای اندازه­گیری تبخیر و تعرق روزانه و محاسبه ظرایب گیاهی این گیاهان از روش­های مستقیم و یا لایسیمتری و روش­های غیر مستقیم و یا محاسباتی استفاده می­گردد. در این مقاله نیاز آبی گیاهان تاغ، گز، آتریپلکس، اسکنبیل، پده، سنجد و چند گونه اکالیپتوس (,Eucalyptus camaldulensis,E. microtheca E. sarjentii, E. leucoxyloni,E, saligna  وE. floktoya) که از طریق آزمایش­های لایسیمتری بدست آمده، مورد توجه قرار گرفته است. در بین گونه­های ذکر شده Eucalyptus camaldulensisبا ۱۰ میلی­متر بیشترین و اسکمبیل با ۲/۲ میلی متر کمترین نیاز آبی روزانه را به خود اختصاص داده­اند.

تابع تولید, تبخیر و تعرق, جنگل کاری, ضریب گیاهی