محمدرضا عارفی پور - پژوهشگر، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
سیده معصومه زمانی - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

همزیستی اکتومیکوریزایی در استقرار و عملکرد گیاهان در اکوسیستم های جنگلی نقشی مهم ایفا می کند. قارچ های ترافل از جنس Tuber، که آسکوکارپ شان (اندام بارده) ارزش غذایی بالایی دارد، با بعضی درختان جنگلی همزیستی اکتومیکوریزایی دارند. پیرو پژوهش روی شناسایی قارچ های اکتومیکوریز درختان جنگلی ایران، نمونه هایی از قارچ های ترافل جنگلی از استان گلستان جمع آوری و براساس ویژگی های ماکروسکوپی و میکروسکوپی ترافل سیاه تابستانه (T. aestivum vittad.) در میان آنها شناسایی شد. در این بازدیدها مشخص شد برداشت غیراصولی و بی رویه این قارچ به نوعی اشتغال اساسی برای ساکنان بومی تبدیل شده؛ که این مسئله به بقاء قارچ و منابع طبیعی آسیب می رساند. وجود گونه مذکور در کشور بعنوان غالب ترین ترافل جنگلی با تنوع ژنتیکی بالا در میان جدایه ها، منبعی بسیار با ارزش برای ایران است که متاسفانه به دلیل از بین رفتن زیستگاه های طبیعی، افزایش بی رویه و غیراصولی برداشت محصول و نیز تغییر شرایط محیطی، در معرض خطر می باشد. کاهش جمعیت این قارچ در نواحی از دنیا گزارش شده است. از اینرو، کشورهای اروپایی بمنظور حفاظت از این گونه ارزشمند، قوانینی جهت حفاظت و بهره برداری از آن وضع نموده اند. در مقاله حاضر استراتژی های حفاظتی از گونه ترافل سیاه تابستانه، بر اساس درک فعلی از بوم شناسی گونه در کشور ارائه شده است.

ترافل جنگلی, Tuber spp, حمایت, جمعیت و منابع ژنتیکی