علی میرحسینی - مربی پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران.
زیبا جم زاد - استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
عادل جلیلی - استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

گونه Hymenocrater yazdianus Rech. f.گیاهی چندساله از تیره نعنا است. این گونه انحصاری ایران (استان یزد) و در جنوب و غرب استان در مناطق کوهستانی با شیب تند پراکنش دارد. جایگاه حفاظتی این گونه بر اساس شیوه نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت تعیین شد. سطح تحت اشغال گونه Hymenocrater yazdianus  با اندازه گیری میدانی در رویشگاه های آن، ۰۰۱۲۲۵/۰ کیلومترمربع و میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن، ۸/۱۶۲ کیلومترمربع برآورد شد. بنابراین بر اساس نتایج این مطالعه، گونه Hymenocrater yazdianus در طبقه در بحران انقراض قرار می گیرد. مشاهدات صحرایی نشان داد فقدان مدیریت و بهره برداری نامناسب مانند رعایت نشدن فصل چرا و تخریب رویشگاه از عوامل اصلی تهدید کننده این گونه کمیاب به شمار می روند. با توجه به اهمیت حفظ گونه های انحصاری و در بحران انقراض، اعلام رویشگاه حفاظت شده در محدوده حضور گونه، جمع آوری بذر گیاه و نگهداری در بانک ژن منابع طبیعی و پژوهش در زمینه احیای گونه در رویشگاه اصلی یا کاشت آن در باغ های گیاه شناسی ضروری به نظر می رسد.

جایگاه حفاظتی, اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت, گونه انحصاری, Hymenocrater yazdianus, یزد