شهریار کیا - عضو هیات علمی/ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان
ابراهیم هزارجریبی - بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

بیماری پوسیدگی ذغالی ناشی از قارچ ماکروفومینا فازئولینا (Macrophomina phaseolina) یکی از رایج ترین بیماری های سویا در بسیاری از نقاط دنیاست. استفاده از ارقام مقاوم، موثرترین، اقتصادی ترین و سالم ترین روش از نظر زیست محیطی در کنترل این بیماری به شمار می رود. به همین منظور واکنش ۲۰ رقم تجاری و لاین امیدبخش سویا از گروه های رسیدگی III تا V در قطعه زمین آلوده به قارچ  ماکروفومینا در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله گرگان و در دو سال مورد ارزیابی قرار گرفتند. هر ژنوتیپ سویا در چهار خط پنج متری به فاصله ۵۰ سانتی متری از یکدیگر در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار کشت شدند. در مرحله رسیدگی R۷ درصد بوته های آلوده در هر کرت و درصد تغییر رنگ داخلی ساقه و ریشه به همراه پوشش میکرواسکلروت ها (شدت بیماری) اندازه گیری شدند. مقایسه میانگین درصد بوته های آلوده در ژنوتیپ­های مورد بررسی نشان داد که رقم ویلیامز با ۸/۵۶ درصد و لاین موتانت ۳ با ۳/۱۷ درصد به ترتیب دارای بیشترین و کمترین درصد بوته های آلوده بودند. از نظر شدت بیماری، رقم ویلیامز با ۲/۶۹ درصد و رقم سامان با ۵/۱۳ درصد به ترتیب بالاترین و پایین ترین شدت بیماری را داشتند. از نظر واکنش به بیماری، ارقام کتول، سامان و لاین های ۱ و ۲ ترویجی و DI ۳۲ مقاوم و ارقام گرگان ۳، امیر و لاین های ۳ ترویجی، موتانت ۳ و ۶۴، HT، DelsoyVVIT ۸۲ و DI ۴۲ نیمه‎مقاوم بودند.

سویا, مقاومت, پوسیدگی ذغالی, Macrophomina phaseolina