علی شهنوازی - بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات،

در این پژوهش تاثیر کشاورزی قراردادی بر هزینه کرد، سودآوری و رفتار احتمالی بهره برداران در مزارع کلزای استان آذربایجان شرقی در هفت سناریو بررسی شد. سناریوهای مورد مطالعه عبارت از شرایط فعلی با و بدون لحاظ ریسک، تثبیت درآمدی، واگذاری زمین و دریافت اجاره بها همزمان با فروش، واگذاری زمین و دریافت اجاره بها همزمان با فروش و تثبیت درآمدی، واگذاری زمین و پرداخت اجاره بها همزمان با فروش به همراه تثبیت درآمد و پرداخت به موقع و در نهایت تثبیت درآمدی و پرداخت نیمی از آن در ابتدا می باشند. نتایج حاکی از آن بود که در زراعت بدون قرارداد، هزینه زراعت هر هکتار کلزا ۳۶/۲ میلیون ریال و ارزش خالص حال و نرخ بازده داخلی به ترتیب ۲۱/۳ میلیون ریال و ۱۴۹/۹۷ درصد می باشد. در شرایط ریسکی به احتمال ۸۰ درصد هزینه تولید کمتر از ۳۵/۳ میلیون ریال نبوده و ارزش خالص حال و نرخ بازده داخلی بیشتر از ۱۵/۵ میلیون ریال و ۱۰۷/۹ درصد نخواهد بود. کشاورزی قراردادی شاخص های سودآوری را بهبود می دهد ولی تثبیت درآمدی به احتمال زیاد از میزان مراقبت های زراعی و هزینه تولید خواهد کاست. طبق یافته های مطالعه، واگذاری زمین و دریافت اجاره هنگام برداشت و پرداخت به موقع درآمد فروش، موثرترین عوامل در میزان سودآوری زراعت کلزا بوده و بیشترین نقش را در تصمیم گیری بهره بردار در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش کشاورزی قراردادی دارند.

کشاورزی قراردادی, ریسک, هزینه کرد, سودآوری, پذیرش