اسماعیل کرمی دهکردی - استادیار ترویج و توسعه روستایی: تفکر سیستمی در دانش و اطلاعات دانشگاه ز

در طی یک قرن گذشته، بشر سعی نموده است با اقدامات کشاورزی نوین تسلط خود را هر چه بیشتر بر طبیعت تحمیل کند و مهمترین دغدغه آن استفاده بیشتر، تولید بیشتر، و بهره وری بالاتر بوده است. این موجب شده است که صدماتبسیار شدید و گاهی جبران ناپذیری بر محیط زیست بویژه منابع طبیع ی تجدید شونده وارد آید. همچنین به دلیل استفاده بی رویه از مواد شیمیایی پیامدهای نامطلوبی برای سلامتی انسانها ببار آورد. در این مقاله سعی شده است لزوم توجهبه اخلاقیات در فعالیتهای کشاورزی از نگاهی سیستمیک مورد بحث قرار گیرد که از یک روشناسی تحلیل اسناد و مفهوم شناسی استفاده شده است. با نگاهیسیستمیک به اقدامات و فعالیتهای کشاورزی می توان مفهوم پایداری را به اخلاق مرتبط نمود. به گونه ای که با یک نگاه چند بعدی و تکاملی می توان بر سر اینکه چگونه به طور مسئولانه تر عمل کنیم تفکر کرد. در حقیقت اخلاقیات درپایداری یک ماهیت و مفهومی نیست که صرفاً از بیرون به اجتماعات و افراد تحمیل گردد بلکه یک مفهومی است که در یک بستر مشارکتی-تعاملی پدیدار می گردد. این نشان می دهد که تولید کنندگان چه مسئولیتی در قبال اکوسیستم وچگونگی استفاده از منابع آن دارند. علاوه بر این اخلاق به ما کمک می کند بدانیم چه مسئولیتی در برابر سلامت مصرف کنندگان داشته و چگونه اعتماد آنها راجلب نماییم. عدالت و برابری بین بهره برداران از لحاظ بهره برداری از منابع، رفتار با حیوانات تحت پرورش و جانوران پیرامون نیز از موضوعات مهم دیگراخلاقیات در کشاورزی است. مسئولیت پذیری صرفاً به تولیدکنندگان مربوط نمی شود، بلکه سیاستگزاران و برنامه ریزان، پژوهشگران تولید کننده فن آوری های نوین علمی، متخصصان ترویج کشاورزی تسهیل کننده نوآوری ها و دیگرکنشگران اثر گذار باید جهت گیری بخش کشاورزی به سمت پایداری را تضمین کنند. بنابراین همه باید این مساله را مورد ملاحظه و تفکر قرار دهند که چهچیزی درست است و چه چیز غلط، چه چیز ابزار است وچه چیز هدف، فضیلت چیست؟ در پاسخ به چنین سوالات فلسفی- اخلاقی، باید بدانیم برای توسعه کشاورزی در آینده جه باید انجام داد و چه می توان انجام داد. این می تواند منجربه تعریف اصولی برای اخلاقیات پایداری در بخش کشاورزی گردد.