حسین علی بیگی - دکترای تاریخ اسلام؛ مدرس مدعو گروه تاریخ دانشگاه رازی کرمانشاه
روح الله بهرامی - دانشیار تاریخ اسلام دانشگاه رازی کرمانشاه

استقرار خلافت اموی در منطقه شام وضرورت­های اجتماعی آن قلمرو، سبب گردید تا سیاست­های اجتماعی خلفا با توجه به واقعیات جامعه معاصر آنان تنظیم شود. در شامات افزون بر تنوع نژادی و قومی موجود، جماعات اهل کتاب حضور داشتند و به سبب توانمندی­های اجتماعی و اقتصادی، عاملی تاثیرگذار در معادلات جامعه به شمار می رفتند. تعیین الگوی روابط بین حکومت و گروه­های اهل کتاب و بررسی سیاست های خلفای اموی در ارتباط با اهل ذمه شامات مهم به نظر می­رسد. حال این پرسش­ مطرح است که خلفای اموی در مواجهه با اهل ذمه شامات به ویژه مسیحیان چه سیاستی در پیش گرفتند؟ یافته های این پژوهش که با روش توصیفی و تحلیلی فراهم آمده است نشان می دهد که دو الگوی اساسی سیاست تسامح و مدارای مذهبی و اعمال محدویت ها خاص در مقاطعی بر مناسبات کلی حکومت امویان با اهل ذمه، یعنی مسیحیان حاکم بوده است.

خلفای اموی, اهل ذمه, مسیحیت, سیاست, شامات