آناهیتا رشتیان - استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
سیما عوض پور جلالی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
آفاق تابنده ساروی - استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

با توجه به اهمیت تغذیه­ ای گیاه ریواس و ضرورت کشت آن در سطح وسیع، این تحقیق به بررسی اثر سه محرک ­زیستی عصاره جوانه ­لوبیا چشم ­بلبلی، عصاره جوانه نخود و اسید­هیومیک بر شاخص­ های جوانه ­زنی و رشد گیاهچه­ های این گیاه در شرایط آزمایشگاه پرداخت. بدین منظور، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار طراحی گردید. ترکیبات تیماری شامل عصاره ۱۰۰ درصد لوبیا و نخود در سه سطح (۱۰، ۲۰ و ۳۰ درصد)، اسیدهیومیک در سه سطح (۱، ۵ و ۱۰ گرم در لیتر) و آب بعنوان تیمار شاهد بود. صفات درصد جوانه ­زنی، سرعت جوانه ­زنی، بنیه­ بذر، طول ساقه­ چه، طول ریشه­ چه و ضریب ­آلومتری اندازه­ گیری شد. نتایج نشان داد که اثر هر سه تیمار بر گیاه ریواس معنی­ دار بود. کاربرد عصاره جوانه نخود (۱۰ درصد) باعث کاهش ۲۸ درصدی نرخ جوانه­ زنی و تیمار عصاره جوانه نخود ۲۰ درصد، باعث کاهش ۲۲ درصدی سرعت جوانه­ زنی بذر ریواس شد. عصاره لوبیا چشم­ بلبلی (۱۰ درصد) باعث کاهش ۲۱ درصدی سرعت جوانه ­زنی، ۱۰ درصدی طول ساقه ­چه و ۲۳ درصدی وزن تر ساقه ­چه شد و سایر تیمارهای عصاره نخود و لوبیا چشم ­بلبلی بر شاخص­ های جوانه ­زنی بذر تاثیر معنی ­داری نداشتند، اما پیش ­تیمار بذر با اسید­هیومیک در غلظت ۱۰ گرم در لیتر باعث افزایش ۸ درصدی نرخ جوانه­ زنی و ۱۲/۵درصدی سرعت جوانه ­زنی و ۲۰ درصدی بنیه ­بذر گردید. بنابراین، اسید هیومیک در غلظت ۱۰ گرم در لیتر با تاثیر مثبت بر اغلب صفات مورد بررسی، به­ عنوان بهترین تیمار برای بهبود شاخص ­های جوانه­ زنی بذر و رشد گیاهچه­ های ریواس معرفی می ­گردد.

اسیدهیومیک, جوانه نخود, جوانه لوبیا چشم بلبلی, درصد جوانه زنی, عصاره