محمد افروغ - دانشیار گروه آموزشی فرش، دانشکده هنر، دانشگاه اراک، اراک، ایران.
بی تا بهرامی قصر - استادیارگروه آموزشی گرافیک، دانشکده هنر، دانشگاه اراک، اراک، ایران.
امیلیا نرسیسیانس - دانشیار گروه آموزشی انسان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

بیان مسئله: قالی ارمنستان، یکی از محصولات هنری و فرآورده ­های فرهنگ بومی این کشور و دیرینه ­ترین نظام بافندگی در جغرافیای قفقاز است که از گذشته در فلات ارمنستان کهن، حیاتی سرزنده داشته است و بر پایه اندیشه خیال ­پردازانه و ذوق ­آزمای بافندگان ارمنی و بهره ­گیری از مفاهیم نمادین آیینی، اساطیری و مذهبی، بافته و عرضه شد. طرح ­ها  و نقش­ ها در این قالی در بستر فرهنگی و بافت جامعه ارمنستان در گذر زمان شکل گرفته و تداوم یافته است که منظور نظر رویکرد انسان ­شناسی هنر است. این رویکرد، وسیع ­نگر و همه ­جانبه است که در مطالعه و شناخت هنر جوامع بومی و بستر فرهنگی آن، مطلوب و ارزش ­مدار است. پرسش اصلی پژوهش این است که بر اساس رویکرد انسان­ شناسی هنر، کارکرد قالی­ های ارمنستان، انواع نقوش و معانی آن­ ها کدام است؟هدف: تحلیل و فهم ابعاد کارکردی و مفاهیم زیباشناختی و معناشناختی نقوش قالی­ های ارمنستان در بستر و زمینه فرهنگی که در آن، خلق شده­ اند، هدف این پژوهش است.روش پژوهش: این پژوهش از نوع کیفی و توسعه­ای و روش تحقیق توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری داده­ها، کتابخانه­ای است.یافته ­ها: خلاصه یافته­ های پژوهش شامل، وجود و حضور انواع نقوش گیاهی، جانوری، اشکال متفرقه­ هندسی، انسانی و خط­ نگاره­ ها در متن قالی­ ها که علاوه بر این­که در جهت نقش­ پردازی و آراستن فضای قالی­ ها، خلق شده ­اند، رسالتی ضمنی را نیز بر عهده دارند و آن جنبه نمادین و معنایی نقوش و یادآوری و پیام ­رسانی فرهنگی و دینی است که هرکدام از آن­ ها در ماهیت وجودی خویش دارند.برخی از آ ن ها شامل اژدها، درخت زندگی (یسی)، صلیب، محراب و کلیسا، ترنج است که هرکدام دارای بار معنایی مختص به خویش است که در گذر زمان و بر بستر فرهنگی جامعه ارمنستان شکل گرفته ­اند.کلیدواژ ه ­ها: ارمنستان، انسان ­شناسی، هنر، قالی، طرح و نقش.

ارمنستان, انسان­ شناسی, هنر, قالی, طرح و نقش