Abootaleb Shafaghat - دانشگاه علامه طباطبایی
Mahdi Elyasi - دانشگاه علامه طباطبایی
Seyed Habiballah Tabatabaeeyan - دانشگاه علامه طباطبایی
Jahanyar Bamdad Soofi - دانشگاه علامه طباطبایی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بسیاری از متخصصان خارجی از صنایع دفاعی ایران خارج شدند و با شروع جنگ تحمیلی و اعمال تحریم ها علیه کشور، جریان ضعیف نوآوری های دفاعی نیز دچار وقفه شد. پس از آن، تلاش های وسیعی با رویکرد خوداتکایی در صنایع دفاعی آغاز شد که الگوی غالب آن ها، تکیه بر توان داخلی، استفاده از فرصت های محدود همکاری های فناورانه و سعی و خطا بود. از آنجاکه تاکنون، گونه شناسی فرآیندهای تکاملی نوآوری شکل گرفته در این سال ها، انجام نشده است، این پژوهش با هدف شناسایی این فرآیندها انجام شد. به این منظور، ۱۵ پروژه دفاعی که با شاخص های موفقیت نوآوری هم خوانی داشتند، با انجام ده ها ساعت مصاحبه عمیق اکتشافی با خبرگان مطرح دفاعی و متخصصان اجرایی این پروژه ها و استفاده از روش تحلیل محتوای مصاحبه ها مورد بررسی و مطالعه عمیق قرار گرفتند و  مفاهیم و مولفه ها و در نهایت مدل های فرآیند نوآوری در آن ها استخراج گردیدند. روایی پژوهش با استفاده از رویکرد سه جبهه ای  مورد تایید قرار گرفت. در نهایت، ۴ مسیر مختلف نوآوری دفاعی بر اساس دسته بندی محصولات کلیدی بخش دفاعی استخراج شد. نتایج نشان داد که تمام این مسیرها از نیاز عملیاتی، شروع شده و در تمامی آن ها، مرحله تشکیل تیم و نهاد تحقیقاتی سپری شده اند. تمامی این مسیرها، منجر به شکل گیری یک نهاد صنعتی و تولیدی شده و بهبود مشخصات عملکردی محصول و توسعه نوآوری نیز در آن ها اتفاق افتاده است.

مدل ها و فرآیندهای نوآوری, نوآوری دفاعی, محصولات محوری صنایع دفاعی, موفقیت نوآوری, تحلیل محتوا