داور حیدری نصیرآبادی - کارشناس ارشد حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجن
داوود بزرگمهر - استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجن

در حقوق ایران مبنای مسئولیت مدنی ناشی از قراردادهای پیمانکاری در قوانین متعددی از جمله قانون مدنی، مسئولیت مدنی، مجازات اسلامی و قوانین دیگر بیان شده است؛ در قانون مدنی، قانون مسئولیت مدنی و قانون مجازات اسلامی علاوه بر قواعد عام مسئولیت مدنی، قواعد خاصی نیز در زمینه مسئولیت مدنی قراردادهای پیمانکاری در حوزه ساخت و ساز وجود دارد، درمجموع این مبنا اصولا تقصیر است. مبنای تقصیر در قراردادهای پیمانکاری نامناسب است از جمله اثبات تقصیر توسط زیان دیده نادرست به نظر می رسد؛ نتیجه آن که مقررات فعلی در زمینه این گونه مسئولیت از کارایی، کارآمدی، بازدارندگی و جبران کنندگی لازم برخوردار نیست. با این همه از جمله کامل ترین نوع قراردادها، قراردادهای پیمان کاری هستند، چراکه نظم حقوقی حاکم بر این نوع قراردادها منسجم و فنی می باشد که مشتمل بر توافق نامه شرایط عمومی پیمان، شرایط خصوصی پیمان و... است. قرارداد مناسب یکی از عوامل موثر در انجام پروژه است که در این قراردادها حدود اختیارات، وظایف و مسئولیت های طرفین به ویژه پیمان کار در ابعاد حقوقی، فنی و مالی روشن است. یکی از این روابط شناخت صحیح و مبانی و احکام مسئولیت مدنی پیمان کار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی مبنای مسئولیت مدنی پیمان کار در فرض بروز خسارت و تبیین آثار مسئولیت پیمان کار در ارتباط با جبران خسارت و نیز تحلیل شرایط و احکام حاکم بر قراردادهای پیمان کاری و با روش توصیفی تحلیلی، درصدد پاسخ به این سوال است که مبنای مسئولیت مدنی پیمان کار در قراردادهای پیمان کاری چیست؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که زیان وارده به اشخاص باید توسط فرد خاطی جبران شود، ولی همواره این گونه نیست و گاهی مستثنایی دیده می شود، مانند مسئولیت مدنی پیمان کار که در مواردی از مصادیق ناشی از فعل غیر است. نظریاتی از جمله نظریه تقصیر، خطر، تضمین حق، پیمان کار را مسوول جبران خسارت وارده به زیان دیده می دانند، اما برابر ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی، مبنای مسئولیت مدنی پیمان کار برابر نظریه تقصیر مورد بررسی قرار می گیرد.

پیمان کار، قرارداد پیمان کاری، مسئولیت مدنی، تقصیر، خسارت