مرتضی رفیعی بصیری - دانشجوی دوره دکتری، گروه روابط بین الملل، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.
مهدی جاودانی مقدم - استادیار گروه روابط بین الملل، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.
داود کیانی - دانشیار گروه روابط بین الملل، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

نقش ایران در سوریه نه تنها در جنگ اخیر، بلکه به موازات تاریخ، گسترده است به گونه ای که این روابط را می توان کهن ترین روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران با یکی از کشورهای عربی در منطقه خاورمیانه دانست. در دوران پس از انقلاب اسلامی ایران، همکاری های دو کشور بیشتر ناشی از وجود دشمن مشترک بوده است. بنابراین وجود رژیم بعث عراق و رژیم صهیونیستی و اکنون افراطی گرایی سلفی به عنوان دشمنان مشترک دو کشور، مهم ترین متغیرهای موثر بر اتحاد استراتژیک ایران و سوریه بوده اند. این پژوهش تلاش دارد تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و از منظر اصول حاکم بر سیاست جهانی در منطقه خاورمیانه و مبانی حقوق بین الملل به این پرسش پاسخ دهد که « نقش ایران در بحران سوریه با توجه به منطق رئالیستی حاکم بر سیاست جهانی در منطقه خاورمیانه و قواعد حقوق بین الملل چگونه قابل ارزیابی است؟» یافته های این پژوهش نشان می دهد که جمهوری اسلامی ایران، با استناد به اصالت حاکمیت و دفاع مشروع در حقوق بین الملل و متکی بر مداخله با دعوت و رضایت از سوی دولت سوریه و درچارچوب رئالیسم تدافعی و موازنه تهدید، حفظ امنیت خود را از امنیت سوریه آغاز کرده است.

بحران سوریه, سیاست جهانی, حقوق بین الملل, دفاع مشروع, جمهوری اسلامی ایران