سلیمان ذوالفقارنسب - کارشناس پژوهشی سازمان سنجش آموزش کشور، تهران، ایران
علی مقدم زاده - دانشیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، ایران
نگار شریفی یگانه - کارشناس پژوهشی سازمان سنجش آموزش کشور، تهران، ایران

هدف: بنا به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار است سازمان سنجش در سال دو بار آزمون سراسری برگزار کند و نمره هر آزمون تا دو سال اعتبار خواهد داشت. هدف این پژوهش معرفی و اجرای روش های مناسب هم ترازی در چهارچوب تئوری کلاسیک آزمون سازی است تا بتوان نمرات آزمون های دوره های مختلف را مقایسه کرد و بر اساس آنها دانشجویان را به شیوه ای عادلانه انتخاب کرد.روش پژوهش: بر اساس طرح گروه های نابرابر با سوالات مشترک سه فرم آزمون X ، Y و Z حساب دیفرنسیل روی ۳ گروه ۶۰۰، ۱۱۱۱ و ۲۲۰۰ نفری به طور آزمایشی اجرا شده. تعداد سوال هر فرم در کل ۲۱، ۲۱ و ۲۰ به ترتیب هر کدام با ۶ سوال مشترک بوده است. داده ها در نرم افزار R با پکیج equate (آلبانو، ۲۰۱۸) تحلیل شده اند. تابع هم ترازی هم صدک برای هم ترازکردن این فرم ها به کار رفته؛ فرایند پیش هم وارسازی با تبدیلات لگاریتم خطی صورت گرفته تا پارامترها با خطای معیار کمتر و نمرات با دقت بیشری برآورد شوند.یافته ها: میانگین دشواری این سه فرم آزمون X ، Y و Z به ترتیب، ۰۳/۹، ۶۱/۷ و ۷۹/۷ است. هم چنین هر سه فرم دارای چولگی متفاوت به ترتیب ۲۰/۰، ۵۲/۰ و ۳۹/۰ می باشد.نتیجه گیری: در طرح گروه های نابرابر به دلیل دشواری متفاوت فرمهای آزمون ها نیازمند سوالات مشترک است و چولگی راست توزیع نمرات مستلزم استفاده از تابع هم ترازی هم صدک به عنوان مناسب ترین تابع برای هم ترازکردن  نمرات است؛ برای آزمون هایی که نمی توان سوالات مشترک تهیه کرد، پیشنهاد می شود به دلیل چولگی راست توزیع نمرات با همان تابع هم ترازی هم صدک آنها را پیوند داد.

هم ترازسازی هم صدک, پیش هم وارسازی, هم ترازی خطی, آزمون لنگر, آزمون سراسری