محمود کاظمیان - استادیار دانشکده پزشکی شاهد
مجید خسروی - کارشناس ارشد، اقتصاد سلامت، دانشکده پزشکی شاهد

این پژوهش وضعیت تغییرات در شاخصهای عدالت برای درمان بستری و درمان سرپایی بین روستاییان دراستانهای کشور را پس از اجرای طرح بیمه درمان روستاییان مورد ارزیابی قرار داده است. انتظار میرفت تغییرات حاصل از اینطرح موجب کاهش تفاوتها بین استانها از جهت شاخصهای بهرهمندی آنها شود. این پژوهش نتایج طرح یاد شده را از جهت برقراری عدالت بین روستاییان، دو سال پس از اجرای طرح مورد ارزیابی قرار میدهد.روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با مطالعه آماری وضعیت پیش از اجرای طرح و دو سال پس از اجرای آن میباشد. برای ارزیابی طرح بیمه درمان روستاییان کشور براساس عدالت بهرهمندی، از روش مقایسهای و از شاخص بارمراجعاتبرای درمانهای بستری و سرپایی به تفکیک استان ها در سه سال 3131 )سال پیش از اجرای طرح(، 3131 و 3131 )سالهایپس از اجرای طرح( استفاده گردید. پس از آن وضعیت استانها در چارکهای شاخص بهرهمندی در هر سال نشان داده شد. یافتهها: این طرح در قدم اول با تحول اساسی در بیمه درمان سرپایی آغاز گردید، در حالی که سازوکارهای مربوط بهبیمه درمان بستری تقریباً شبیه به سالهای پیش از اجرای طرح باقی ماند. این موجب بهبود اولیه در شاخص عدالت بهرهمندیبرای درمان سرپایی گردید که در مقایسه با بهبود محدود مشاهده شده برای درمان بستری، بیشتر بود. علاوه بر آن، جابهجاییاستانها در جداول طبقهبندی بهرهمندی از یک سال به سال بعد به طور خارج از انتظار بسیار و به ترتیبی بود که نمیتوان اینجابهجاییها را به یک طرح برنامهریزی شده برای ایجاد برابری در بهرهمندی بین استانها نسبت داد. نتیجهگیری: انتظار میرفت شروع این طرح به ترتیبی باشد که با کمترین تفاوتها بین استانها، در شاخصهای بهره-مندی بهبود حاصل نماید. مطالعه این شاخصها و وضعیت مقایسهای آنها بین سال پیش از اجرا و دو سال پس از اجرای طرح بیمه درمان روستایی، نشاندهنده نبود یک هدفگذاری در سیاستها برای رفع یا کاهش نابرابریهای بین استانی ازجهت عدالت بهره- مندی، و نبود کنترل در سیاستگذاری برای جابهجایی استانها به صورت وضعیت بهبودیافته یا بدون تغییر مانده در جداول چارکهای بهرهمندی بوده است.

عدالت در بهرهمندی از خدمات بهداشتی و درمانی، طرح بیمه درمان روستاییان، نظام ارجاع و پزشک خانواده