فاطمه ابراهیمی - استادیار، پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی دانشگاه شهید باهنر کرمان
قاسم محمدی نژاد - استاد، دانشکده کشاورزی و پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی دانشگاه شهید باهنر کرمان
احمد آیین - دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب کرمان

مطالعه تنوع ژنتیکی صفات و استفاده از این تنوع جهت بهبود ژنتیکی صفات کنجد دارای اهمیت می باشد. جهت بررسی تنوع ژنتیکی صفات مهم زراعی در کنجد، ۱۲۱ ژنوتیپ مختلف داخلی و خارجی به صورت طرح لاتیس ساده ۱۱ ×۱۱ با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان کشت گردیدند. صفات زراعی مهم شامل ارتفاع، تعداد شاخه در بوته، تعداد کپسول در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در بوته و عملکرد دانه در واحد سطح مورد بررسی قرار گرفتند. در بین صفات مورد بررسی بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی مربوط به صفات عملکرد دانه و تعداد شاخه جانبی در بوته بود. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که ۷۵ درصد از تغییرات کل، توسط دو مولفه ی اول توجیه می شود..گزینش برمبنای مولفه ی اول منجر به گزینش ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا خواهد شد و گزینش براساس مولفه ی دوم منجر به گزینش ژنوتیپ هایی با وزن هزار دانه بیشتر خواهد شد. بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های کنجد به شش گروه تقسیم شدند. ارقام محلی دزفول ۱ و لاین کرج ۳۳۴ بیشترین فاصله ژنتیکی را دارا بودند.

تجزیه خوشه ای، عملکرد دانه، تجزیه به مولفه های اصلی، ارقام کنجد