محمد منصورمقدم - دانشجوی دکتری سنجش از دور، مرکز مطالعات سنجش از دور و GIS، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
ایمان روستا - دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، یزد، ایران

از پیامدهای دو سویه گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی، تاثیرات آن بر آلودگی آب و هوا است که خود می تواند به اثرگذاری بر معیشت روستایی و یا از بین رفتن مناطق روستایی شود. پژوهش حاضر اثر حضور انسان و وسایل و فعالیت های گرمازای وی در روزهای تعطیل بر دمای سطح زمین (LST) ییلاقات شهرستان تفت استان یزد را بررسی می کند. بدین منظور تصاویر دو دوره مقایسه ای فروردین (۱۰ فروردین با ۲ فروردین) و تابستان (جمعه با پنجشنبه و شنبه) سال ۱۴۰۲ ماهواره های لندست ۸ و ۹ مورد استفاده قرار گرفتند. سپس نقشه دمای سطح زمین و تحلیل هات-اسپات (G-i-star) از منطقه تهیه شده و تغییرات مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد در دوره فروردین، ۶۴% و در دوره تابستان، ۱/۶۰% از نقاط روستایی دچار افزایش LST شده بودند. همچنین ۱/۴۳% تا ۵/۴۳% از سطح روستایی منطقه در فروردین و ۲/۳۱% تا ۸/۳۱% در تابستان افزایش دما را تجربه کرده بودند. افزایش واریانس دمایی نیز در این مناطق مشاهده شد که افزایش تنوع دمایی در این مناطق را نشان می دهد. تعداد نقاط داغ (Hot Spot) در این مناطق همچنین با ۴/۱۱۱% در فروردین و ۴۸% و ۱/۲۱% در تابستان افزایش نشان داد. نتایج همچنین نشان داد ۱/۶۵% از پوشش گیاهی روستایی در فروردین و ۸/۴۹% در تابستان با افزایش LST روبرو بوده اند که از این بین افزایش ۱۹ درصدی فروردین و ۹/۴۹ و ۶/۸ درصدی تابستان در واریانس دما و ۳/۱۱۸ درصدی فروردین و ۵/۹ و ۲/۰ درصدی تابستان در تعداد نقاط داغ سهم مناطق دارای پوشش گیاهی بوده است. بر اساس نتایج همچنین تمامی دهستان ها افزایش LST را تجربه کرده بودند که نوسانات این افزایش در دهستان های دارای پوشش گیاهی کمتر و نیز مساحت کمتر، بیشتر بوده است. پژوهش حاضر می تواند به منزله زنگ خطری برای ایجاد جزایر حرارتی روستایی (همچون شهرها) در روزهای تعطیل با گردشگر فراوان و آسیب های جدی به پوشش گیاهی و اقلیم روستایی تلقی شود.

دمای سطح زمین, هات اسپات, برنامه ریزی روستایی, گردشگری روستایی, سنجش از دور, یزد