ذبیح اله کمیجانی بزچلویی - دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی ،گروه آموزش زبان انگلیسی و زبان شناسی،واحد کرمانشاه،دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه،ایران

در رده­ شناسی ترتیب واژه ­ها، آرایش سازه ها در سطح بند، گروه و جمله بررسی می ­شود. در پژوهش حاضر با توجه به مولفه های جهانی رده ­شناسی که توسط گرینبرگ(۱۹۶۳) و درایر(۱۹۹۲) معرفی شد، ترتیب واژه ها در فارسی میانه براساس ۲۴ مولفه دبیرمقدم( ۲۰۰۶) بررسی می ­شود. فارسی میانه(پهلوی) از زبان های ایرانی میانه غربی شاخه جنوبی است. از ۲۴ مولفه مشخص شده ۱۷ مولفه را دبیرمقدم(۲۰۰۶) به عنوان مولفه های مشترک زبان­های ایرانی و ۷ مولفه را به عنوان موارد متغیر در این زبان­ها مشخص کرده است. در این پژوهش، بعد از تعریف، توصیف و بهره ­گیری از یافته ­های پیشگامان در رده­ شناسی زبان، نمونه­ ها و شواهد زبانی ۲۴ مولفه در سطح بند، گروه و جمله در فارسی میانه ارائه می ­شود. نمونه ها از آثار کتاب­های پهلوی متون دینی؛ الهام و پیشگویی، اندرزنامه ها، مناظرات، متن های حماسی، تاریخ، جغرافیا، قوانین دینی، حقوقی و رساله های کوچک پهلوی استخراج شدند. بر اساس یافته های تحقیق مشخص شد که در فارسی میانه تمایل جفت همبستگی ov بیشتر از vo است. ترتیب واژه­ های اصلی در فارسی میانه sov متغیر و آزاد است.

ترتیب واژه ها, فارسی میانه, رده شناسی, رده شناسی گرینبرگ, رده شناسی درایر