یزدان صیقل - استادیار حقوق، دانشگاه علامه محدث نوری
امیر ایرانی - دانش آموخته دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز
محمد میرزایی - استادیار حقوق، دانشگاه علوم انتظامی امین

امروزه نگرش ریسک مدار به دلیل عطف توجه به مقدمات و مراحل قبل از وقوع جرایم جایگاه قابل توجهی در میان سیاست گذاران جنایی پیدا کرده است. این مهم درباره جرایم و تخلفات حادثه ساز رانندگی، با توجه به وضعیت های پیش جنایی منتهی به وقوع آنها، در مقررات فراملی و گزارش های جدید سازمان بهداشت جهانی با موضوع ایمنی حمل ونقل، منعکس و معیاری برای تبیین و قانون گذاری جامع در این راستا است. این تحقیق درصدد پاسخ به این سوال اساسی است که عوامل موثر ریسک مدار بر تدوین سیاست جنایی درخصوص حوادث رانندگی کدام است؟ پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی، از لحاظ روش اجرا، توصیفی- اسنادی بوده و جمع آوری اطلاعات در آن از طریق بررسی اسنادی و فیش برداری از منابع کتابخانه ای و مدارک پژوهشی فارسی و انگلیسی صورت گرفته است. به نظر می رسد که عمده مصادیق عوامل ریسک مدار به رفتارهای خودخواهانه بسیاری از رانندگان مرتبط است که سیاست جنایی ایران پاسخ های قانونی موثری در جهت کاهش ریسک این رفتارها از قبیل الزام به شرکت مجدد در آزمون های رانندگی صلاحیت بخش و دوره های آموزشی حقوق و تکالیف رانندگان اتخاذ نکرده است. باوجود این که قانون رسیدگی به جرایم و تخلفات رانندگی به برخی از یافته های ریسک مدار توجه کرده ولیکن بیشتر تمرکز آن پس از وقوع حوادث رانندگی است و در واقع به جای اتخاذ رویکرد پیش جنایی و توجه به الزامات و تدابیر پیش گیرانه، دارای رویکردی پساجنایی و واکنشی بوده و عوامل ریسک مدار موثر بر حوادث رانندگی در این قانون مغفول مانده است؛ لذا پیشنهاد می شود که سیاست جنایی تقنینی در این خصوص به صورت مدون و با تاکید بر عوامل ریسک مدار اصلاح شود.

عوامل ریسک مدار, ایمنی حمل ونقل, حوادث رانندگی, سیاست جنایی