رحمت اله استوار - کارشناس فنی و اجرای معاونت خدمات شهری، شهرداری شیراز
میثم زیخانی - کارشناس فنی و اجرایی منطقه شش، شهرداری شیراز
محمد منصف - کارشناس فنی و اجرایی منطقه هفت، شهرداری شیراز

همواره مهمترین موضوع برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی در نواحی فرسوده شهری بوده و یکی از استراتژی های دستیابی به توسعه شهری بازآفرینی پایدار بافت های فرسوده شهری می باشد. بافت های فرسوده شهری، محلات فرسوده ای در فضای شهری است که مسائل و پیچیدگی های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و شیوه خود را دارد .این محلات و بافت ها از یک سو دارای ریشه های سکونتی ارزشمند با غنای فرهنگی، اجتماعی و معماری است و از طرف دیگر به جهت فرسودگی شدید، نبود دسترسی مناسب به خدمات شهری و بهداشتی، وجود مشکلات اجتماعی و امنیتی و آسیب پذیری در برابر زلزله، سیل و آتش سوزی و نیز عدم تطابق با زندگی امروز شهری و شهرسازی مدرن دارای مشکلات رو بنایی و زیر ساختی هستند. بنابراین شناسایی و رتبه بندی بلوک های فرسوده شهری، به عنوان گام اول نوسازی، یک ابزار مهم برای مدیریت شهری جهت برنامه ریزی منابع و سرمایه گذاری در نوسازی شهری است. هدف از این پژوهش، مطالعه ی نمونه ای، شهرک های حوزه یک در منطقه ۱۰ شهرداری شیراز که این حوزه شامل شهرک های گلدشت محمدی، شهید باهنر و عرفان می باشد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است؛ و تلاش می گردد با استفاده از این دو شاخص (قدمت ساختمانی و ریزدانگی قطعات) بافت های فرسوده شناسایی و در ادامه شکوفایی زیستی این شهرک ها نیز بررسی گردند. در این پژوهش از نرم افزاری Excel، Arc GIS و Google earth استفاده شده است و در روند تحلیل ها از فرآیند تحلیل فضایی کمک گرفته شد. ۹۲۸ قطعه در در این حوزه شهری شناسایی و اطلاعات آنها جمع آوری و ثبت گردید. نتایج این پژوهش نشان می دهد نتایج این پژوهش از لحاظ عمر ابنیه، بدین صورت است که ۷۸ درصد قطعات با عمر کمتر از ۳۰ سال دارند و ۱۹ درصد قطعات بالای ۳۰ سال عمر دارند، پس بنا های افت کرده زیاد نیستند و ولی درصد قابل توجهی در مرز فرسودگی قرار دارند و همچین پراکندگی آنها زیاد دارند که می بایست در اولوییت برنامه ریزی قرار بگیرد و این زیست پذیر شهرک ها را تهدید می کند. وضعیت واحدهای مسکونی بر حسب دانه بندی نشانگر آن است که ۱۱ % از قطعات، مساحتی زیر ۲۰۰ مترمربع و ۸۹ % قطعات، مساحتی بالایی ۲۰۰ مترمربع دارند که نشان دهنده ی، درشت دانه بودن قطعات این شهرک ها می باشد و ساختار بافت شهری آنها فرسوده نیست. از نظر یافته ها حاکی از این است که بین محلات یا شهرک های مورد نظر از لحاظ زیست پذیری تفاوت چندانی وجود ندارد و وضعیت زیست پذیری شهرک ها مطلوب است.

GIS، قدمت ساختمان، ریزدانگی بافت فرسوده، شهرداری شیراز، زیست پذیری شهری