مهسا محمدپور - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی متالورژی دانشگاه صنعتی همدان، همدان
امیر مومنی - استادیار و عضو هیات علمی گروه مهندسی متالورژی دانشگاه صنعتی همدان، همدان

به منظور بررسی رفتار تغییرشکل گرم سوپرآلیاژ ریخته­گری GTD ۱۱۱ آزمایش­های فشار گرم در محدوده دمایی     °C ۱۱۰۰- ۹۵۰ و سرعت کرنش های ۱-s ۱- ۰۰۱/۰ انجام شدند. تمامی منحنی­های سیلان افزایش نسبتا خطی تنش تا یک نقطه پیک و سپس نزول آن تا کرنش ۵/۰ را نشان دادند و منطقه تغییرشکل حالت پایدار با تنش ثابت مشاهده نشد. این روند به مهار نابجایی­ها توسط ساختار دندریتی و تکثیر آن­ها در نقطه پیک تنش نسبت داده شد. بررسی­های ریزساختاری نشان دادند که کارگرم، باعث شکسته شدن ساختار شبکه­ای دندریتی و ایجاد سلول­های مجزا می­شود. افزایش دمای کارگرم، افزایش تجزیه ساختار و حصول سلول­های بزرگ­تر در اثر انحلال ذرات شکسته دندریتی را به دنبال داشت. همچنین، با افزایش سرعت تغییر شکل در یک دمای مشخص نرخ تجزیه شبکه دندریتی کاهش و میزان کشیدگی آن در راستای تغییر شکل افزایش یافت. به کمک معادلات بنیادین توانی و نمایی ثوابت ماده n، b و a در نقطه پیک تعیین شدند. همچنین به کمک رابطه بنیادین سینوس هایپربولیک مقدار انرژی فعال سازی تغییر شکل در نقطه پیک و کرنش نمونه ۴/۰ به ترتیب  kJ/mol ۹۴۷ و kJ/mol ۸۹۰ تعیین شد. این نتایج نشان دادند که با افزایش کرنش و شکسته شدن ساختار دندریتی به سلول­های مجزا انرژی فعال سازی تغییرشکل کاهش می­یابد.

سوپرآلیاژ, GTD-۱۱۱, فشار گرم, انرژی اکتیواسیون