محمد رضا منسوجیان - Department of Civil Engineering, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
مهدی قمشی - Professor, Ph.D., Faculty of Water Sciences Engineering, Shahid Chamran University of Ahvaz Golestan Blvd, Ahvaz, Iran.
هوشنگ حسونی زاده - Ph.D. CE, Water Management Adviser of KWPA, Ahvaz, Iran.
سید عباس حسینی - Assistance professor, Department of Civil Engineering, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

چکیده مقدمه: استفاده از مانع در مخازن سدها بعنوان یک روش موثر در هدایت رسوب گذاری در میانه مخزن (بجای رسوبگذاری در کنار دیواره ی سد که تاسیسات در آن مکان قرار دارند) مطرح می باشد. در این تحقیق بمنظور کنترل جریان غلیظ نمکی، تاثیر موانع استوانه ای و مکعبی میله ای شکل بر مشخصات و حرکت بدنه جریان بصورت آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفته است. روش­: تعداد ۳۲۳ مانع استوانه ای شکل به قطر یک سانتیمتر و ارتفاع سی سانتیمتر و در مرحله بعد همین تعداد مانع مکعبی شکل با ابعاد ۱×۱ سانتیمتر و ارتفاع سی سانتیمتر با آرایش زیگزاگی بر روی بستر پلکسی در کانالی به طول ۵/۱۲متر، عرض ۳۰ سانتیمتر و ارتفاع ۴۰ سانتیمتر قرار داده شد. آزمایشها با سه دبی (۲۷/۰، ۵۵/۰ و ۸۳/۰ لیتر در ثانیه) و سه شیب (۲/۰، ۵/۰ و ۱ درصد) و غلظت ثابت (۱۵گرم در لیتر)، انجام شد. یافته­ ها: نتایج حاصل نشان داد که به کار بردن موانع باعث کاهش ارتفاع بدنه جریان غلیظ در طول کانال می شود. ارتفاع بدنه در موانع مکعبی بیش از استوانه ای می باشد. بکارگیری موانع بر پروفیل های سرعت تاثیرگذار بوده و باعث کاهش سرعت بدنه جریان غلیظ شده اند. دبی عبوری بدنه جریان غلیظ در بستر بدون مانع دارای روند افزایشی و در بسترهای با مانع دارای روند کاهشی می باشد. به نحوی که درصد کاهش دبی در موانع مکعبی ۵/۱ تا ۲ برابر نسبت به موانع استوانه ای است. نتیجه­ گیری: با حرکت در طول کانال میزان کاهش غلظت بدنه جریان غلیظ برای موانع مکعبی و استوانه ای به ترتیب ۴۹% و ۴۱%نسبت به بستر بدون مانع حاصل شد. همچنین در موانع مکعبی میزان کنترل دبی بیشتر از موانع استوانه ای، بوده است.

density current, Body of density current, Cubic obstacles, Cylindrical obstacles, Saline density current